El Nino/La Nina - tímabundnar sveiflur í hitastigi.

Mönnum verður oft tíðrætt um El Nino og La Nina í tengslum við loftslag, enda hafa þessi fyrirbæri töluverð áhrif á sveiflur í loftslagi.

Það er til lítils að vera alltaf að tala um El Nino án þess að vita neitt um það, svo ég tók saman það helsta sem ég fann um það á stuttum tíma - vonandi fer ég með rétt mál.

Hvað eru El Nino og La Nina (oft kölluð El Nino Southern Oscillation Index eða Enso)?

Langa svarið er á vísindavefnum, sjá hér, en stutta útgáfan er þessi:

Margra mánaða langt ástand með víðáttumiklum jákvæðum sjávarhitafrávikum í austanverðu Kyrrahafi nefnist El Niño.

Margra mánaða langt ástand með víðáttumiklum neikvæðum sjávarhitafrávikum í austanverðu Kyrrahafi nefnist La Niña.

El Nino og La Nina eru nokkuð sjáanleg fyrirbæri ef skoðuð eru kort af fráviki í sjávarhita Kyrrahafs:

Hitafrávik sjávaryfirborðs (°C) í nóvember 1997, nærri hámarki hins mikla El Niño atburðar 1997-1998. Takið eftir jákvæðu frávikunum við Kaliforníu, en þar slaknar á uppdrætti kaldsjávar þegar vindátt verður vestlægari en venjulegt er (mynd og texti fengin af vísindavefnum).

El Nino myndast á 4-7 ára fresti og stendur í 12-18 mánuði. El NIno og La Nina eru oft plottuð saman á grafi til að sýna ákafa þeirra, svokallaðan Enso Index:

Rauðir toppar eru El Nino og La Nina eru bláu topparnir (mynd af cdc.noaa.gov)

Eins og sést þá er útlit fyrir að nýr El Nino sé að byrja á ný, en nú er talið meira en 50% líkur á að hann fari af stað fljótlega (á næstu mánuðum), en frá byrjun apríl hefur yfirborðshiti við miðbaug Kyrrahafs hækkað í 0,5°C yfir meðallagi (El Nino viðmiðunin er 0,8°C yfir meðaltali). Takið einnig eftir árinu 1998 en þá var El Nino óvenju sterkur og sést það vel á hitatölum frá því ári:

 
Hérna setti ég lauslega saman línuritið fyrir ofan plottað ofan á hitafrávikstölur RSS, takið eftir 1998 - smellið til að sjá stærra.

Þessi frávik í Enso sjást greinilega í hitasveiflum eins og línuritið sýnir hér fyrir ofan, en talið er að hluti af þeirri stöðvun í hlýnuninni sem hefur orðið undanfarin tvö ár sé hægt að rekja að hluta til La Nina (en auk þess er lægð í virkni sólar). Þetta sést greinilega þegar hitagögn eru leiðrétt með tilliti til Enso sveiflna:

Hér má sjá leiðréttingu á hitasveiflum miðað við Enso - þykkar línur og óleiðrétt gögn sem brotalínur. Eins og sést þá er hlýnunin enn í gangi þegar þetta graf var teiknað - ef tímabundnar sveiflur í Enso eru dregnar frá (fengið af RealClimate.org - frá 2008).

Athugasemdir

[Loftslag.is, 8.6.2009 kl. 23:42]

Það er margt sem hægt er að tengja við El Nino - t.d. eru líkur á kraftminni fellibyljum í Atlantshafi þegar El Nino er í gangi vegna háloftavinda sem trufla myndun fellibylja: http://news.nationalgeographic.com/news/2009/06/090604-2009-hurricane-forecast.html

[Emil Hannes Valgeirsson, 9.6.2009 kl. 00:28]

Þessi Multivariate ENSO index mynd er stundum notuð til að sýna fram á að hlýnunartímabilið mikla á árunum 1977-1998 sé vegna þess að þá voru hinir hlýju El Nino straumar ráðandi á Kyrrahafinu. 30 árin þar á undan voru hinir köldu La Ninja ríkjandi og lítil eða engin hlýnun á sama tíma. Þessi tengsl hafa mér fundist athyglisverð til að skýra áratugasveiflur í lengra hlýnunarferli og hver veit nema við séum aftur komin í ríkjandi La Ninja tímabil.

[Loftslag.is, 9.6.2009 kl. 22:06]

Ég rakst á ansi frakka bloggfærslu, þar sem viðkomandi er viss um að nú komi hæstu hitatölur frá upphafi mælinga - hann segir ennfremur:

...the La Niña conditions over the past 18 months helped temporarily mute the strong human-caused warming signal, allowing the global warming deniers to push their nonsensical global cooling meme...

Þá segir hann:

Human-caused global warming is so strong, however, that as NASA explained, it took a serious La Niña, plus unusually sustained low levels of solar irradiance, to make 2008 as cool as it was. Yet, notwithstanding the global warming deniers and the status quo media, 2008 wasn’t actually cool. Indeed, 2008 was almost 0.1°C warmer than the decade of the 1990s averaged as a whole.

Sjá meira hér: http://climateprogress.org/2009/06/04/noaa-puts-out-el-nino-watch/

[Halldór Björnsson (IP-tala skráð) 10.6.2009 kl. 00:46]

Það er ekki ólíklegt að næsta stóra El Nino setji hitamet. En það verður El Nino hitamet og segir ekkert meira en La Nina kæling. 

Við upphaf síðasta El Nino var ég beðinn að skrifa stuttan pistil um fyrirbærið fyrir Námsgagnastofnun. Í skammlífum bloggtilraunum mínum það árið vann ég svo langhund upp úr því. Það eru fallegar myndir í þessum pistli, þó efnið sé að mestu úrelt, sjá

http://blogg.visir.is/halldor/2007/03/01/el-nino/