Er hafís Norðurskautsins að jafna sig?

Röksemdir efasemdamanna…

Ef fylgst er með útbreiðslu hafíss undanfarið ár, þá sjást óvenjulegar sveiflur og að hafísinn hefur náð normal útbreiðslu nokkrum sinnum. Það er greinilegt að hafísinn er að jafna sig á Norðurskautinu. 

Það sem vísindin segja…

Útbreiðsla hafíss segir okkur hvert ástandið á hafísnum er við yfirborð sjávar, en ekki þar undir. Hafís Norðurskautsins hefur stöðugt verið að þynnast og jafnvel síðustu tvö ár á meðan útbreiðslan hefur aukist lítillega. Af því leiðir að heildar magn hafíss á Norðurskautinu árið 2008 og 2009 er það minnsta frá upphafi mælinga.

Yfirleitt þegar fólk talar um ástand hafíssins á Norðurskautinu, þá er það að tala um hafísútbreiðslu. Þar er átt við yfirborð sjávar þar sem að minnsta kosti er einhver hafís (yfirleitt er miðað við að það þurfi að vera yfir 15% hafís). Útbreiðsla hafíss sveiflast mikið í takt við árstíðirnar – er hafís bráðnar á sumrin og nær lágmarki í útbreiðslu í september og frýs síðan aftur á veturna með hámarksútbreiðslu í mars. Hitastig er aðalþátturinn sem keyrir áfram breytingar í útbreiðslu hafíss – en aðrir þættir eins og vindar og skýjahula hafa þó sín áhrif þó í minna mæli. Útbreiðsla hafíss hefur verið á stöðugu undanhaldi síðastliðna áratugi og árið 2007 varð útbreiðslan minnst vegnamargra ólíkra þátta.

Mynd 1: Háfísútbreiðsla Norðurskautsins frá 1953 fram til byrjun árs 2010.

Útbreiðsla hafíss gefur okkur ákveðnar upplýsingar um ástand hafíss, en það er þó takmörkunum háð. Útbreiðslan segir okkur hvert ástandið er í yfirborði sjávar, en ekki meir en það. Mun betri upplýsingar fást með því að mæla heildar magn hafíss – þ.e. rúmmál hans. Gervihnattagögn þar sem mælt er yfirborð hafíss með radarmælingum (Giles 2008) og með hjálp leysigeisla (Kwok 2009), sýna að hafís Norðurskautsins hefur verið að þynnast, jafnvel árin eftir lágmarkið 2007, þegar útbreiðslan segir okkur að hafísinn hafi verið smátt og smátt að aukast. Þannig að þótt sumir haldi því fram að hafísinn á Norðurskautinu sé að jafna sig eftir 2007, þá var heildarrúmmál hafíssins árið 2008 og 2009 það lægsta frá því mælingar hófust (Maslowski 2010, Tschudi 2010).

Mynd 2: Samfellt uppfært rúmmál hafíss á Norðurskautinu Polar Ice Center.

Þeir sem halda því fram að hafís Norðurskautsins sé að jafna sig eru fjarri lagi. Sem dæmi þá var rúmmál hafíssins á Norðurskautinu í mars 2010 um 20.300 km³ – eða lægsta mars gildi yfir tímabilið 1979-2010.

Tengt efni á loftslag.is:

• Síðbúið vetrarhámark hafíssins á norðurhveli
• Tag – Hafís
• Spár um lágmarksútbreiðslu hafíss í ár
• Hafís | Júní 2010

Hitastig | Júní 2010

Helstu atriðið varðandi hitastig júnímánaðar á heimsvísu

• Sameinað hitastig fyrir bæði land og haf fyrir júní 2010 var það heitasta samkvæmt skráningum, með hitafráviki upp á 0,68°C yfir meðalhitastigi 20. aldarinnar (15,5°C). Fyrra met fyrir júnímánuð var sett árið 2005.
• Júní 2010 var fjórði mánuðurinn í röð sem náði því að vera heitastur samkvæmt skráningum (mars, apríl ogmaí 2010 voru það einnig). Þetta var 304. mánuðurinn í röð sem nær hitastigi yfir meðalhitastig 20. aldar. Síðast þegar hitastig mánaðar var undir meðalhitastiginu var í febrúar 1985.
• Hitastig á landi á heimsvísu fyrir júnímánuð 2010 var það heitasta samkvæmt skáningum, með hitafrávik upp á 1,07°C yfir meðaltali 20. aldar.
• Fyrir 3. mánaða tímabilið apríl-júní 2010, var sameinað hitastig fyrir land og haf og einungis landhitastigið það heitasta fyrir tímabilið. 3. mánaða tímabilið (apr.-jún) var einnig það næst heitasta þegar hitastig hafsins er einungis tekið, á eftir sama tímabili 1998.
• Þetta var heitasti júní og tímabilið apríl-júní fyrir Norðurhvelið í heild og fyrir landssvæði á Norðurhvelinu samkvæmt skráningu.
• Sameinað hitastig fyrir bæði land og haf fyrir tímabilið janúar til júní 2010 var það heitasta samkvæmt skráningum. Hitastigið fyrir janúar til júní fyrir landssvæðin var það næst heitasta, á eftir 2007. Hitastig hafsins var það næst heitasta fyrir tímabilið, á eftir 1998.
• Hitafrávik yfirborðs sjávar (SST – sea surface temperature) í Kyrrahafi hélt áfram að lækka í júní 2010. El Nino ástandið hætti í maí 2010 og samkvæmt Loftslags spámiðstöð NOAA er líklegt að La Nina ástand taki við á Norðurhvelinu sumarið 2010.

Júní 2010

Helstu atriði sýnd á myndum og gröfum, bæði fyrir mánuðinn júní og tímabilið janúar – júní.

 Til að sjá fleiri myndir og gröf tengda færslunni sjá; Hitastig | Júní 2010

Heimildir og annað efni af loftslag.is:

• Hitastig | Maí 2010
• Hitastig apríl 2010 á heimsvísu
• Hitastig mars 2010 á heimsvísu
• Hitastig febrúar 2010 á heimsvísu
• Hitastig janúar 2010 á heimsvísu
• NASA | Heitasta 12 mánaða tímabilið
• Hitastig árið 2009
• NOAA – maí 2010
• Tag – Hitastig
• Helstu sönnunargögn

Loftslagsbreytingar og áhrif manna

Hér undir má lesa færslu af loftslag.is frá því í mars.

Nýleg yfirlitsgrein frá Bresku Veðurstofunnni um loftslagsrannsóknir, staðfestir að Jörðin er að breytast hratt og að losun gróðurhúsalofttegunda frá mönnum sé mjög líklega ástæða þeirra breytinga. Langtíma breytingar í loftslagskerfum hafa fundist um allan hnöttinn, frá færslu í úrkomumunstri og í minnkandi hafís Norðurskautsins. Breytingarnar fylgja munstri sem búist var við af loftslagsbreytingum af mannavöldum – sem styrkir enn frekar að athafnir manna séu að hafa áhrif á loftslag.

Í yfirlitsgreininni var farið yfir stöðu og framgang loftslagsvísinda frá síðustu IPCC skýrslu (AR4) sem gefin var úr árið 2007.  Háþróuðum mælingar- og eiginleikaaðferðum (e. detection and attribution’ methods) voru notaðar til að bera kennsl á langtíma breytingar í loftslagi og síðan athugað:

Hvort þessar breytingar væru vegna náttúrulegs breytileika – t.d. vegna breytinga í orku frá Sólinni, vegna eldvirkni eða vegna náttúrulegra hringrása eins og El Nino? Ef ekki, hvort það væru vísbendingar fyrir því að athafnir manna væri orsökin? 

Niðurstöðurnar sýna að loftslagskerfið er að breytast á margan hátt og fylgir því munstri sem spáð hefur verið með loftslagslíkönum. Eina sennilega útskýringin er sú að breytingarnar séu vegna athafna manna, þar á meðal vegna losunar manna á gróðurhúsalofttegundum.

Peter Stott, hjá Bresku Veðurstofunni segir: “Nýlegar framfarir í mæligögnum og hvernig þau hafa verið greind, gefa okkur betri yfirsýn yfir loftslagskerfin en nokkurn tíma áður. Það hefur gefið okkur tækifæri til að bera kennsl á breytingum í loftslaginu og að greiða flækju náttúrulegs breytileika frá heildarmyndinni. Vísindin sýna samkvæma mynd af hnattrænum breytingum sem hafa greinileg fingraför losunar gróðurhúsalofttegunda af mannavöldum. Einnig sýna gögnin að loftslagsbreytingar eru komin fram úr breytingum í hitastigi – þær breytingar eru nú sýnileg um allt loftslagskerfið og í öllum krókum og kimum Jarðarinnar. Loftslagið er að breytast og það er mjög líklegt að athafnir manna séu orsökin.”

Það eru einnig vísbendingar um að breytingar í úrkomu séu að gerast hraðar en búist var við. Þetta þarf að skoða betur, til að skilja ástæður þess og hvort þetta bendi til að breytingar í framtíðinni gætu orðið meiri en loftslagslíkön spá fyrir.

Nokkrar breytingar

• Hiastig eykst – hnattrænt hitastig jarðar hefur aukist um 0,75 °C á síðustu 100 árum og áratugurinn 2000-2009 var sá heitasti í sögu mælinga. Áhrif manna finnst á öllum meginlöndunum.
• Breytingar í úrkomumunstri – á blautari svæðum Jarðar (þ.e. á svæðum á mið og háum breiddargráðum Norðuhvels og hitabeltinu) er úrkoma almennt að aukast á meðan þurrari svæði fá minni úrkomu.
• Raki – yfirborðs- og gervihnattamælingar sýna að raki í lofthjúpnum hefur aukist síðastliðin 20-30 ár. Þessi aukning eykur vatnsmagn sem getur fallið við úrhellisrigningar, sem skapar flóðahættu.
•  Hiti sjávar – mæld hefur verið aukning í hitastigi sjávar síðast liðin 50 ár í Altantshafinu, Kyrrahafin og Indlandshafi. Þessi aukning er ekki hægt að tengja við breytingar í sólvirkni, eldvirkni eða breytingum í sjávarstraumum, líkt og El Nino.
• Selta – Atlantshafið er saltara á heittempruðum breiddargáðum. Það er vegna aukinnar uppgufunar úr hafinu vegna aukins hita. Til langs tíma þá er búist við að hafssvæði á hærri breiddargráðum verði minna sölt vegna bráðnuna jökla og jökulbreiða og meiri úrkomu.
• Hafís – útbreiðsla hafíss við sumarlágmark á Norðurskautinu er að minnka um 600 þúsund ferkílómetra á áratug, sem er svæði svipað að flatarmáli og Madagaskar [6 sinnum flatarmál Íslands]. Þó það sé breytileiki frá ári til árs, þá er langtímaleitnin í þá átt að ekki er hægt að útskýra það án athafna manna.
• Suðurskautið – það hefur orðið smávægileg aukning í hafís Suðurskautsins frá því gervihnattamælingar hófust árið 1978. Þessi breyting er í samræmi við sameiginleg áhrif af aukningu í gróðurhúsalofttegundum og minnkandi ósonlags. Þau áhrif valda því að hafís eykst á sumum svæðum, t.d. Rosshafi og minnkar á öðrum svæðum, t.d. Amundsen-Bellingshausenhafi.

Tengt efni af loftslag.is:

• Hitahorfur fyrir árið 2010
• NASA | Heitasta 12 mánaða tímabilið
• Hitastig árið 2009

Heimildir og ítarefni

Greinina má finna í tímaritinu Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change (áskrift): Detection and attribution of climate change: a regional perspective

Fréttatilkynning Bresku Veðurstofunnar – Met Office, má finna hér: Climate change and human influence

Heitasti júní frá upphafi mælinga

Styðjum prófessor John Abraham

Prófessor John Abraham, sá er hrakti málflutning Lord Monckton varðandi loftslagsmál í glærusýningu hefur nú lent í stormi Monckton o.fl. aðila. Abraham tók fullyrðingar Lord Monckton varðandi loftslagsmál og skoðaði þær í kjölin, með það fyrir augum að sjá hvort gögnin sem hann vitnaði í væru rétt og hvort eitthvað væri til í því sem Monckton heldur fram um loftslagsmál. Við mælum með glærusýningu Abraham – sem er virkilega afhjúpandi hvað varðar rökleysur Moncktons, (sjá nánar Abraham á móti Monckton). Í kjölfarið hefur Monckton svarað fyrir sig, bæði í einhverskonar skýrslu sem hann gaf út og á heimasíðu Anthony Watts (sem er þekktur “efasemdarmaður”). Hann virðist ekki ætla að fara þá leið að vera málefnalegur, heldur ræðst hann að manninum og stofnun þeirri sem hann vinnur við, Háskólann í St Thomas, Minnesota. Í pistli á heimasíðu Watts, gefur hann upp netfang Dennis J. Dease sem er yfirmaður við háskólann í St. Thomas og biður lesendur um að þrýsta á að kynning Abraham verði fjarlægð. Þessi aðferðafræði með að gefa upp netfang til þúsunda lesenda og þannig reyna að hafa áhrif á yfirvöld skólans þykir mörgum ekki mjög heiðarleg og hefur því verið gerð einhverskonar undirskriftarsöfnun til styrktar John Abraham. Á heimasíðu Hot-Topic er hægt að lesa nánar um þetta og skrifa undir í athugasemdir, síðan í gær hafa yfir 700 skrifað undir, sjá nánar Support John Abraham. Einnig hefur Facebook verið virkjuð til hins sama, sjáPrawngate: Support John Abraham against Monckton’s bullying. Sá er þetta skrifar hefur tekið þátt á báðum stöðum og langar að hvetja lesendur hér til hins sama.

Tengdar færslur á loftslag.is

• Abraham á móti Monckton
• Hrakningar Lord Monckton – 1. hluti
• Hrakningar Lord Monckton – 2. hluti
• Hvað er rangt við þetta graf?
• Rökleysur loftslagsumræðunnar

Stuðningssíður:

• Support John Abraham
• Prawngate: Support John Abraham against Monckton’s bullying

Góðar fréttir

Það eru góðar fréttir ef stefnt verður að meiri samdrætti á losun gróðurhúsalofttegunda í framtíðinni. Vonandi verður eitthvað úr  þessum háleitu markmiðum. 

Koldíoxíð er aðal gróðurhúsalofttegundin sem losuð er vegna athafna mannsins. Hlutfall koldíoxíðs í andrúmsloftinu er mælt í hlutum á hverja milljón (ppm, parts per million). Hlutfallið var 280 ppm fyrir iðnbyltinguna en er nú komið í u.þ.b. 390 ppm. Þegar búið er að bæta áhrifum annarra gróðurhúsalofttegunda eins og t.d. metans, þá er hægt að reikna sig fram að svokölluðum jafngildings áhrifum, sem eru sambærileg við koldíoxíðsáhrifinn (allir þættir lagðir saman), þá eru áhrifin á við um 440 ppm af koldíoxíði í lofthjúpnum.

Sjá nánar, Aðal gróðurhúsalofttegundin

Það hafa ýmsir möguleikar verið viðraðir sem mögulegar lausnir við loftslagsvandanum. Hægt er að skipta mótvægisaðgerðunum (lausnunum) í þrjá hluta. Í fyrsta lagi eru lausnir sem stuðla að minni losun gróðurhúsalofttegunda,  svo er það kolefnisbinding og í þriðja lagi eru það loftslagsverkfræðilegar (geoengineering) aðferðir sem snúa að því að kæla jörðina. 

Sjá nánar,  Lausnir og mótvægisaðgerðir

Tengt efni á loftslag.is:

• Þróun styrks koldíoxíðs í andrúmsloftinu
• Árleg losun koldíoxíðs af mannavöldum
• Hvað er Cap and Trade ?
• Um loftslagsfræðin
• Ákvarðanafælni – nokkrar mögulegar ástæður

 

Hvetja til meiri samdráttar í losun

Athyglisverð myndbönd

Okkur langar að minnast á 3 myndbönd sem að við höfum birt nýlega á loftslag.is. Myndböndin eru með ólíka nálgun við efnið og athyglisverð hvert á sinn hátt.

- - - 

Fyrst er það myndband frá Greenman3610 (Peter Sinclair) sem að þessu sinni er á öðrum nótum en venjulega. Yfirleitt eru myndbönd hans nokkuð kaldhæðin og mjög gagnrýnin á afneitunariðnaðinn. Í þessu myndbandi skoðar hann hinsvegar hvernig þjóðaröryggismál eru tengd loftslagsmálunum. Bandaríkjaher hefur m.a. skoðað hugsanlegar afleiðingar fyrir þjóðaröryggismál í tengslum við loftslagsbreytingar eins og þær sem spár gera ráð fyrir í framtíðinni. Sérfræðingar þeirra skoðuðu m.a. leitnina og hvað hún segði okkur. Fróðlegur vinkill, sem getur þó verið ógnvekjandi á köflum. 

Sjá má myndbandið á loftslag.is - Loftslagsbreytingar og þjóðaröryggismál 

- - -  

Næst koma léttar vangaveltur frá David Mitchell um loftslagsbreytingar. Mitchell er annar helmingur gamanþáttanna Mitchell and Webb, sem einhverjir kunna að kannast við. 

Sjá má myndbandið á loftslag.is - David Mitchell fjallar um loftslagsbreytingar  

- - - 

Að lokum er viðtal við Naomi Oreskes, sem er rithöfundur og prófessor í sögu og vísindafræðum við Kalíforníu Háskóla, San Diego. Hún ræðir stuttlega um efni bókar sinnar, Merchants of Doubt: How a Handful of Scientist Obscure the Truth about Climate Change. Þessi bók hefur fengið ágæta dóma og hefur sá sem þetta ritar hug á að nálgast hana við tækifæri. Við höfum áður sýnt myndband með henni, frá fyrirlestri sem hún flutti fyrr í vor, sjá hér.

Sjá má myndbandið á loftslag.is - Kaupmenn vafans 

Traust bygging?

Skopteiknarinn Marc Roberts gerði þessa skopteikningu.

Hér undir er lausleg þýðing. Persónur eru þeir Ern og Frank.

Mynd 1: 
E – Hæ Frank, hvernig gengur með BYGGINGUNA? 
F – Mjög VEL, takk fyrir.

Mynd 2:
E – En…hvað er ÞETTA sem liggur á gólfinu? Brotinn MÚRSTEINN? Þú getur ekki BYGGT með BROTNUM steinum! 
F – Ég er EKKI að því.

Mynd 3: 
E – FRANK BYGGIR MEÐ BROTNUM MÚRSTEINUM! FRANK BYGGIR MEÐ BROTNUM MÚRSTEINUM!!! Hann er BRJÁLAÐUR!
F – Ertu á LYFJUM, Ern?

Mynd 4:
E – Það þarf að RÍFA ALLA BYGGINGUNA NIÐUR, Frank.
F – Byggingin er TRAUST Ern. AHTUGAÐU það SJÁLFUR!

Mynd 5: 
F – UNDIRSTAÐAN er TRAUST. SMÍÐIN er TRAUST og ALLIR ÞESSIR múrsteinar eru TRAUSTIR, nema ÞESSI þarna, ATHUGAÐU málið!
E – Engin TÍMI. Verð að hefja NIÐURRIF.
F – AFHVERJU?

Mynd 6:
E – AFHVERJU?! – Tja, það er MJÖG ÓLÍKLEGT að hún FALLI SJÁLF SAMAN, er það nokkuð?

Tengt efni á loftslag.is:

• Vísindahliðið
• Loftslagsdeilan tekur óvænta stefnu
• NASA – enginn heimsendir 2012
• Pondus uppgötvar hlýnun jarðar

Niðurdæling CO2 í jarðlög - til framtíðar?

Þegar menn hugsa um afleiðingar losunar CO2 út í andrúmsloftið, þá er sjaldnast hugsað lengra fram í tíman en nokkrar aldir og flestir hugsa í raun aðeins um afleiðingar sem það hefur á þessari öld. Það sama á við þegar verið er að meta kosti og galla þess að dæla CO2 niður í jarðlög til að koma í veg fyrir frekari losun og þeim möguleika að minnka styrk CO2 í andrúmsloftinu með þeim hætti.

[...] 

Það má lesa nánar um þetta efni á loftslag.is, Niðurdæling CO2 í jarðlög – til framtíðar?

Tengdar færslur á loftslag.is

• Tag – Kolefnisfótspor
• Rafmagnsbílar
• CO2 – áhrifamesti stjórntakkinn
• Fjöldaútdauði lífvera
• Súrnun sjávar – hinn illi tvíburi

 

Vísindamenn hreinsaðir af ásökunum um óheiðarlega meðferð gagna

Skýrsla gerð undir forystu Sir Muir Russell um hið svokallaðaClimategate mál kom út miðvikudaginn 7. júlí 2010. Þetta er þriðja og síðasta skýrslan á vegum vísindanefndar breska þingsins varðandi þetta mál. Lesa má um fyrstu tvær skýrslurnar á loftslag.is, Sakir bornar af Phil Jones og Loftslagsvísindin traust. Hér undir má lesa nokkur atriði úr skýrslunni, sem lesa má í heild sinni hér (PDF 160 bls.).

Í kafla 1.3 í samantektarkaflanum, koma fram helstu niðurstöður vísindanefndarinnar. Í byrjun þess kafla segir:

On the specific allegations made against the behaviour of CRU scientists, we find that their rigour and honesty as scientists are not in doubt.

Varðandi ákveðnar áskanir varðandi hegðun vísindamanna CRU, þá er niðurstaðan að ekki er efi um nákvæmni þeirra og heiðarleika sem vísindamenn.

Aðrar helstu niðurstöður skýrslunnar má lesa um á loftslag.is; Vísindamenn hreinsaðir af ásökunum um óheiðarlega meðferð gagna

Tengt efni á loftslag.is:

• Sakir bornar af Phil Jones
• Loftslagsvísindin traust
• Rannsókn á svokölluðu Climategatemáli
• Michael Mann sýknaður af vísindalegum misgjörðum
• Myndband – Að slá botn í climategate

 

Hafísútbreiðsla í júní 2010

Útbreiðsla hafíss í júní mánuði var sú minnsta fyrir mánuðinn síðan gervihnattamælingar hófust, frá 1979 til 2010. Hitastigið á Norðurskautinu var yfir meðallagi og hafísinn hörfaði frekar hratt í mánuðinum. Í júní byrjaði ástand sem nefnist tvípóla frávik (dipole anomaly), sem er loftþrýstingskerfi í lofthjúpnum sem m.a. var að hluta til meðvirkandi árið 2007, þegar hafísútbreiðslan var sú minnsta samkvæmt mælingum við lok sumarsins.

- - - 

Sjá má nokkrar skýringarmyndir og gröf í fréttinni á loftslag.is, sjá - Hafís | Júní 2010

Tengt efni á loftslag.is:

• Hafís | Maí 2010
• Íshafsbráðnun og siglingaleiðir
• Spár um lágmarksútbreiðslu hafíss i ár
• Helstu sönnunargögn
• NASA | Heitasta 12 mánaða tímabilið
• Hitastig árið 2009
• Tag – Hafís
• Ísbirnir við hnignandi hafís
• Er hafís Norðurskautsins að jafna sig?
• Síðbúið vetrarhámark hafíssins á norðurhveli