Er hlýnunin af völdum innri breytileika?

Tags: Mýtur, Skeptical Science

Hér fyrir neðan er þýðing á mýtu, sem upprunalega var birt á Skeptical Science og mun færast yfir á mýtusíðu loftslag.is innan fárra daga frá birtingu, færsluna er einnig hægt að lesa á loftslag.is, Er hlýnunin af völdum innri breytileika?

Röksemdir efasemdamanna…

Fyrir litlar breytingar í loftslagi, þ.e. tíundu hlutar úr gráðu, þá er engin þörf að leita að ytri ástæðum. Loftslag Jarðar er aldrei í jafnvægi. Straumar úthafanna valda því að hiti færist milli dýpri laga sjávar og yfirborðs á nokkrum árum og upp í áratugi. Nýleg grein (Tsonis o.fl. 2007) bendir til þess að þessi innri breytileiki sé nægur til að vera ráðandi fyrir loftslagsbreytingar á tuttugustu öldinni.

Það sem vísindin segja…

Með því að lesa grein Tsonis o.fl. þá sést að innri breytileiki í loftslagssveiflum veldur því að hlýnunina hægir á sér og eykur hraðann tímabundið. Þegar þessi innri breytileiki er tekin í burtu þá er einsleit og aukin hlýnun einkennandi fyrir 20. öldina.

Oft er vísað í rannsókn Tsonis og Swanson sem rök gegn kenningunni um hlýnun jarðar af mannavöldum. Rannsóknir þeirra benda til að í loftslagi verði ákveðin umskipti - á ákveðnu augnabliki þá skipti loftslag frá hlýjum og yfir í köld tímabil – eða öfugt. Þeir fullyrða að þess konar umskipti hafi orðið í kringum árin 1910, 1940, 1976 og 2001. Sumir hafa túlkað verk þeirra þannig að umskipti í loftslagi geti útskýrt hlýnun Jarðar síðustu áratugi. Richard Lindzen telur að ‘þessi breytileiki sé nægur til að útskýra allar loftslagsbreytingar frá nítjándu öld’. Er það í samræmi við rannsóknir Tsonis og Swanson? Þeir sem best eru fallnir til að svara þeirri spurningu eru höfundar sjálfir en þeir ræða þann möguleika í ritrýndri grein.

Í upprunalegu greininni, eftir Tsonis, Swanson og Krawtsov, leggja þeir til að loftslag stjórnist að hluta til af fyrirbæri sem kalla mætti samstillta óreiðu (e. synchronised chaos) (Tsonis o.fl. 2007). Þegar skoðaðar eru ýmsar hringrásir sjávar, líkt og El Nino sveiflan (El Nino Southern Oscillation – ENSO) og Norður-Atlantshafssveiflan (North Atlantic Oscillation – NAO), þá kemur í ljós að þessar sveiflur virðast samstillast á ákveðnum tímapunktum og að þá verði ákveðin umskipti í loftslagi. Eftir samstillinguna sem varð árið 1910 þá fylgdu nokkrir áratugir hlýnunar. Önnur samstilling varð árið 1940 og þá kom í kjölfarið kaldara tímabil, frá 1940-1970. Á áttunda áratugnum byrjaði síðan aftur að hlýna.

Mynd 1: Hnattrænt hitafrávik HadCRUT3 á tuttugustu öldinni, þar sem teiknað er inn tímabil samstillingar til kólnunar og hlýnunar (Swanson & Tsonis 2009).

Hefðbundinn skilningur á því hvaða breytingar urðu til hlýnunar á áttunda áratugnum er að hlýnun af völdum CO2 hafi náð að yfirgnæfa þá kólnun sem varð vegna minnkandi geislunarálags frá örðum. Tsonis og Swanson koma því með °’aðra tilgátu, að umskipti hefðu orðið eftir áttunda áratuginn í átt til hlýrra loftslags, sem hefði bæst við leitnilínu hlýnunar af mannavöldum’. Það er síðan tilgátan um að hér sé um að ráða viðbót við hlýnun af mannavöldum sem að Swanson og Tsonis rannsökuðu síðan áfram.

Árið 2009 héldu þeir áfram að rannsaka þessa samtillingu í hringrásum sjávar og vöruðu við því að ’þessi umskipti sem hér er lýst eru að öllum líkindum að bætast við langtímaleitni hlýnunar af völdum aukins geislunarálags af mannavöldum’(Swanson & Tsonis 2009). Þeir héldu síðan greiningum sínum áfram í grein þar sem notast var við loftslagslíkön til að aðskilja breytileika af völdum manna og náttúrulegs breytileika (Swanson o.fl.l 2009). Þegar búið er að aðskilja innri breytileika úr hitafráviki (þykk svört lína), þá sýnir hreinsað merki (brotalína) nær einsleita hlýnun út alla tuttugustu öldina. Í raun sýnir þessi aðskilnaður aukna hlýnun á seinni hluta aldarinnar:

Mynd 2: GISS hitafrávik með 21 ára hlaupandi meðaltali (þykk lína) ásamt hitastigi þar sem búið er taka í burtu innri breytileika (brotalína) (Swanson 2009).

Ef umskipti í loftslagi eru raunveruleg, þá sýna rannsóknir Tsonis og Swanson að þau eru ekki valdur að hlýnuninni á 20. öldinni. Þess í stað þá bætast þau ofan á langtímaleitni hlýnunarinnar – sem er að aukast. Þetta er í samræmi við mælingar sem sýna að Jörðin er búin að taka til sín hita frá 1950 (Murphy 2009). Þessi umskipti í loftslagi hafa ekki stöðvað orkuójafnvægi Jarðar. Þau valda frekar því að hlýnunin hægir á sér tímabundið og eykst síðan hraðar þess á milli.

Þrátt fyrir það, þá er kenningin um þessi loftslagsumskipti ekki að öllu leyti útskýranleg. Eitt af lykilatriðunum í rannsókn Tsonis og Swanson er að umskipti hafi orðið yfir í kaldara tímabil í kringum 2001-2002. Þessi breyting er meira áberandi í HadCRUT hitaröðinni, sem sýna ekki að fullu hnattrænan hita. Þegar Norðurskautið er tekið með, þá er hlýnunin meiri undanfarin ár og þar með eru umskiptin árið 2001-2002 ekki eins fastmótuð. Þar með byggir kenningin á ófullnægjandi gögnum.

Í Swanson 2009 er enn eitt atriði rætt, en það er að ef loftslag er viðkvæmara fyrir innri breytileika en áður var haldið, þá myndi það einnig þýða að loftslag væri viðkvæmara fyrir breytingum í geislunarálagi. Þar með væru breytingar í geislunarálagi frá sólinni, kólnun vegna aukinna súlfatarða og aukið geislunarálag vegna aukningar í CO2 í andrúmsloftinu. Af því leiðir mikilvæg spurning, sem höfundar setja fram en svara ekki. Hinn venjubundni skilningur er að virkari sól og minnkandi eldvirkni hafi valdið miklu af lýnuninni í upphafi 20. aldar. Að sama skapi er talið að kólnun hafi orðið vegna aukinna súlfatarða um miðja síðustu öld. Þótt höfundar haldi því fram að umskipti í loftslagi vegna innri breytileika sé orsökin, þá benda þeir ekki á neinar eðlisfræðilegar skýringar á því - hvers vegna virkari sól og kælandi örður hafi ekki haft þau áhrif sem búist er við?

Þar fyrir utan, ef þessi atriði verða leyst og kenning Tsonis og Swanson verður úrskurðuð sem líkleg, þá er klárt að umskipti loftslags vegna innri breytileika draga ekki úr trúverðugleika þess að jörðin sé að hlýna af mannavöldum. Þvert á móti, þá hafa þeir sýnt að undir þessum innri breytileika er langtíma hlýnun. Greining Tsonis og Swanson bendir því til þess að einsleit og aukin hlýnun hafi verið í gangi alla 20. öldina.

Tengt efni af loftslag.is:

• Mýtur
• Helstu sönnunargögn
• Kenningin
• Spurningar og svör

Hvað er rangt við þetta graf?

Tags: Afneitun, Gögn, Heit málefni, Hitastig

Við fréttum af þessu grafi hér undir sem kemur úr þessu PDF-skjali og er afurð m.a. tveggja vel þekktra efasemdarmanna um hlýnun jarðar af völdum aukningar gróðurhúsalofttegunda af mannavöldum, þeim Willie Soon (sem er stjarneðlisfræðingur) og Lord Monkton (sem er ekki Lord), sjá heimasíðu SPPI. Í lok skjalsins segir meðal annars í aðdraganda þess að grafið er sett fram:

Clearly, it is now time for us all to use the grey matter between our ears and to think for ourselves!

Ætli það sé ekki ráð að nota gráu sellurnar og grannskoða þetta graf. Gröf þessu líkt hafa einmitt sést á ýmsum blogg og heimasíðum og eiga að gefa til kynna vöntun í fylgni hitastigs og aukins styrks CO2. En hvað er rangt við þetta graf?

Það vill svo vel til að Michael Tobis hefur gert greiningu á svipuðu grafi og fundið þrjár blekkingar í því sem mætti kalla tæknileg atriði gagnanna og meðhöndlun þeirra í grafinu.

1. Sitthvor aðferðin við vinnslu gagnanna er notuð. Hitastigið er sett fram sem mánaðar meðaltal, en styrkur CO2 virðist vera án árstíðabundina sveiflna. Þetta gerir það að verkum að á meðan styrkur CO2 eykst jafnt og þétt, þá lítur út fyrir miklar sveiflur í hitastiginu, sem ekki eru í takti hvort við annað.
2. Val á skölum á lóðrétta ásunum ýkir áhrifamikið breytinguna í styrk CO2. Á síðustu hundrað árum hefur styrkur CO2 hækkað um u.þ.b. 100 ppm, en hitastig um 0,8°C. En á grafinu eru 0,8°C settar á lóðrétta ásinn á móti aðeins 35 ppm á CO2 skalanum, sem þýðir að styrkur CO2 er ýktur sem nemur þreföldun á móti hitastigskvarðanum.
3. Mjög stuttur tímarammi fjarlægir 90% af mælingum og skilur okkur eftir með allt of lítið af hitastigsgögnum til að ákvarða marktæka leitni. Loftslag er oft skilgreint sem 30 ára tölfræði veðurlags, þannig að ekki ætti að setja fram leitni með notkun á gögnum sem ná aðeins yfir 15 ár.

Michael Tobis hefur gert endurbætt graf, sem ekki inniheldur þessar villur.

40 ár af gögnum ætti að duga til að ná fram marktækum samanburði á gögnunum. Lóðrétti skalinn er þarna samanburðarhæfur fyrir bæði gagnasettin og þetta eru hvorutveggja gögn sem eru unnin út frá mánuðum, með þeim sveiflum sem því tilheyra á báðum tilfellum.

Efra grafið er enn eitt dæmið um þær blekkingar sem stundum sjást úr röðum þeirra sem telja ekki að vísindin geti veitt svör við spurningum varðandi hlýnun jarðar við aukningu gróðurhúsalofttegunda.

Heimildir:

• And What’s Wrong with This Picture?
• Whats wrong with this graph

Tengt efni af Loftslag.is:

• Miðaldabrellur
• Hrakningar Lord Monckton – 1. hluti
• Hrakningar Lord Monckton – 2. hluti
• Staðnir að óvönduðum vinnubrögðum

Yfirlýsing frá Vísindaráði Bandaríkjanna

Tags: Yfirlýsing

Vísindaráð Bandaríkjanna (National Academy of Science – NAS) sendi á dögunum frá sér yfirlýsingu sem birtist sem bréf í tímaritinu Science. Það er skrifað af 255 meðlimum ráðsins, sem er ein virtasta vísindastofnunin í Bandaríkjunum. Við mælum með að fólk lesi bréfið í heild, en hér fyrir neðan er þýðing á nokkrum brotum úr bréfinu:

Það er alltaf einhver óvissa tengd vísindalegum niðurstöðum; vísindi geta aldrei sannað eitthvað að fullu. Þegar einhver segir að þjóðir heims eigi að bíða þar til vísindamenn eru búnir að fullvissa sig um eitthvað áður en gripið er til aðgerða, þá er sá hinn sami að segja að þjóðir heims eigi aldrei að grípa til aðgerða. Varðandi vandamál, sem hefur alla möguleika til að þróast yfir í náttúruhamfarir, líkt og loftslagsbreytingar þá þýðir það að grípa ekki til aðgerða töluverða áhættu fyrir Jörðina…

…Milliríkjanefnd Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar (IPCC – The Intergovernmental Panel on Climate Change) og aðrar vísindalegar samantektir um loftslagsbreytingar, þar sem þúsundir vísindamanna hafa gert umfangsmikla og ítarlegar samantektir, hafa, eins og við mátti búast og eðlilegt er, gert mistök. Þegar bent er á villur, þá eru þær leiðréttar. En það er ekkert sem hægt er að festa hendi á í nýlegum atburðum sem breytir eftirfarandi grunnatriðum um loftslagsbreytingar:

1. Jörðin er að hlýna vegna aukins styrk gróðurhúsalofttegunda i andrúmsloftinu. Snjór um hávetur í Washington breytir ekki þeirri staðreynd
2. Megin hluti aukningarinnar í styrk þessara lofttegunda síðastliðna öld er vegna athafna manna, sérstaklega vegna bruna á jarðefnaeldsneyti og skógarhöggs
3. Nátturlegir þættir skipta alltaf máli við loftslagsbreytingar Jarðarinnar, en nú yfirgnæfir loftslagsbreyting af mannavöldum þá þætti
4. Hlýnun Jarðarinnar mun valda breytingum í ýmsum öðrum loftslagskerfum á hraða sem á sér ekki hliðstæðu í nútímanum, þar á meðal aukinn hraði sjávarstöðuhækkana og breytingar í vatnshringrásinni. Aukinn styrkur CO2 í andrúmsloftinu er að auki að auka sýrustig úthafana.
5. Samspil þessara flóknu loftslagsbreytinga ógna strandsamfélögum og borgum, fæðuöryggi og vatnsforða, vistkerfum sjávar og ferskvatna, skóga, háfjallavistkerfa og ýmsu öðru.

Mikið fleira má og hefur verið sagt af vísindasamfélagi Jarðar, háskólasamfélögum og einstaklingum, en fyrrnefndar niðurstöður ættu að vera nægar til að sýna hvers vegna vísindamenn hafa áhyggjur af því hvað framtíðarkynslóðir munu þurfa að horfast í augu við ef ekki er gripið til aðgerða. Við hvetjum stefnumótendur og almenning að bregðast skjótt við orsökum loftslagsbreytinganna, þar á meðal óheftri brennslu jarðefnaeldsneytis.

Heimildir og Ítarefni

Yfirlýsinguna í heild má sjá á heimasíðu Science:  P. H. Gleick o.fl. 2010 – Climate Change and the Integrity of Science

Þar er einnig viðauki með lista yfir nöfn þeirra vísindamannas sem skrifuðu undir: P. H. Gleick o.fl. 2010 – Supporting Online Material for Climate Change and the Integrity of Science

Pistil Peter H. Gleick um yfirlýsinguna, sem birtist í Huffington Post, má sjá hér: Climate Change and the Integrity of Science

Áhugaverð heimasíða Vísindaráðsins um loftslagsbreytingar: America’s Climate Choices - en þar er einnig gott myndband sem útskýrir það verkefni, sjá má myndbandið í færslunni á Loftslag.is, Yfirlýsing frá Vísindaráði Bandaríkjanna

Tengdar færslur á loftslag.is

• Sameiginleg yfirlýsing þriggja breskra stofnana
• Yfirlýsing GSA um loftslagsbreytingar
• Rökleysur loftslagsumræðunnar
• Loftslagsvísindin traust
• Sakir bornar af Phil Jones
• Ráðist á loftslagsvísindin

 

Rökleysur loftslagsumræðunnar

Hér fyrir neðan er inngangur ítarlegrar útgáfa á grein sem undirritaður skrifaði og birtist í Morgunblaðinu fyrr í dag (laugardag 8. maí). Lesa má greinina eins og hún birtist í Morgunblaðinu hér á loftslag.is.

Hér verður fjallað um ýmsar rökleysur í loftslagsumræðunni. Á undanförnum mánuðum hefur umræðan varðandi loftslagsmál í kjölfar hins svokallaða Climategate-máls farið á undarlegt stig. Í því máli var tölvupóstum loftslagsvísindamanna stolið og í kjölfarið byrjuðu samsæriskenningar og rangtúlkanir út frá fullyrðingum um hvað það væri sem tölvupóstarnir voru taldir innihalda. Þetta hefur verið mikið í umræðunni síðustu mánuði og margskonar rökleysur orðið til í kjölfarið. Fjölmiðlafólk, bæði erlendis og hérlendis virðist hafa fallið í þá gryfju að draga umræðuna á plan afneitunar, sem helst virðist eiga uppruna sinn hjá ýmsum þrýstihópum með aðra hagsmuni en að hafa vísindin að leiðarljósi. En hvers vegna dregst umræða alvöru blaðamanna á þetta stig? Ég ætla að reyna að svara því í þessari grein, en mig langar fyrst að skoða hvernig hérlendir fjölmiðlar og bloggsíður hafa afvegaleitt umræðuna á köflum.

...

Þar sem okkur langar að fá athugasemdir við þessa grein á loftslag.is þá höfum við lokað fyrir athugasemdir hér og beinum þeim þangað. Sjá nánar:

• Rökleysur loftslagsumræðunnar

Um loftslagsfræðin

Færsla af loftslag.is frá því í desember síðastliðin, sjá Um loftslagsfræðin

Þar sem loftslagsráðstefna Sameinuðu Þjóðanna er nú í hámæli, þá er ekki úr vegi að skoða hver þekkingin er í loftslagsmálum, þó ekki væri nema til að vita hvers vegna vísindamenn hvetja þjóðir heims til að draga úr losun á gróðurhúsalofttegundum og þá sérstaklega CO2.

Samkeppni en samt samhljóða álit

Í vísindasamfélaginu er mikil samkeppni í hverju fagi fyrir sig um að komast að réttri niðurstöðu eða réttari niðurstöðu en aðrir í faginu koma fram með – menn efast um niðurstöður annarra vísindamanna og reyna að afsanna þær. Þrátt fyrir það, þá myndast alltaf ákveðinn þekkingargrunnur sem flestir aðilar innan greinarinnar eru sammála um – einhverskonar samhljóða álit (e. Scientific consensus). Vísindamenn innan þessa samhljóða álits eru þó ávallt að reyna að hrekja ríkjandi hugmyndir, hugtök og kenningar annarra, með betri mælingum, rannsóknaraðferðum og úrvinnslu. Þótt samhljóða álit geti verið nokkuð sterkt í kjarnanum, þá er þó alltaf deilt um áherslur.

Loftslagfræðin eru engin undantekning og jafnvel er meiri áhersla lögð á að reyna að afsanna ríkjandi hugmyndir í því fagi – auk þess sem á þau fræði herja öflugir hópar þeirra sem hafa hag af því að reyna að afsanna þær kenningar, sem oft er blásið upp af öflugum efasemdabloggsíðum – stundum eru jafnvel vísindamenn þar framarlega í flokki (reyndar eru þeir fáir og oftast þeir sömu).

Sökum mikilvægi þess að vita hvaða öfl eru að verki við að breyta loftslagi jarðar, þá eru hópar alþjóðlegra stofnanna að keppast við að afla betri gagna og smíða betri loftslagslíkön.  Það samhljóða álit sem er ríkjandi í dag í loftslagsfræðum er því ekki bundið fámennan hóp vísindamanna né einyrkja sem mögulega gætu framið einhvers konar samsæri eða fiktað við gögn til að ýkja þá hlýnun sem er – til þess eru þessir hópar of stórir og margir.

Hin viðamikla þekking á loftslagskerfum jarðar er byggð á athugunum, tilraunum og líkönum gerð af efnafræðingum, veðurfræðingum, jöklafræðingum, stjarneðlisfræðingum, haffræðingum, jarðfræðingum, jarðefnafræðingum, líffræðingum, steingervingafræðingum, fornloftslagsfræðingum, fornvistfræðingum svo einhverjir séu upp taldir.

Að komast að samhljóða áliti innan svona fjölbreytilegs hóps er oft eins líklegt og friðarumleitanir stríðandi fylkinga. Þrátt fyrir það, þá er meginmyndin skýr varðandi loftslagsbreytingar og vísindamennirnir sammála um hana.

Afganginn af færslunni má lesa á loftslag.is:

• Um loftslagsfræðin

Undirkaflar:

• Flókið samspil
• Hvað er óljóst?
• Fortíð, nútíð, framtíð
• Ítarefni 

Tengt efni af loftslag.is:

• Gestapistill: Eru loftslagsmálin einföld eða flókin?
• Ákvarðanafælni – nokkrar mögulegar ástæður

Hvað veistu um hitastig á Jörðinni?

Tags: Léttmeti, Lofthiti, Tenglar

Heimasíða NASA um hnattrænar loftslagsbreytingar er skemmtileg – allavega fyrir áhugafólk um loftslagsbreytingar og mjög notendavæn. Þar er meðal annars skemmtilegt próf þar sem hægt er að athuga þekkingu sína á hitastigi Jarðar.

Til að taka prófið, smelltu þá á myndina hér fyrir neðan (eða á þennan tengil - NASA Global Climate Change site). Á forsíðunni hægra megin er glugginn “Cool Stuff” og má þar meðal annars finna prófið “Hot Challenge”. Sá sem þetta skrifar fékk ekki fullt hús stiga – þorir þú?

Tengt efni á loftslag.is:

• Loftslagsbreytingar og áhrif manna
• NASA – Hitastigspúslið sett saman
• Myndband: Að mæla hita jarðar

Samhengi hlutanna - Ístap Grænlandsjökuls

Oft er gott að fá samhengi í hlutina. Það er hægt að gera með því að bera hlutina sjónrænt við eitthvað sem við teljum okkur þekkja. Stundum vill það verða þannig að gögnin og tölfræðigreiningarnar skyggja á stærðarsamhengið. Gott dæmi um þetta er sá massi sem Grænlandsjökull missir á ári hverju. Þegar vísindamenn ræða um massatap Grænlandsjökuls er oftast talað um gígatonn. Eitt gígatonn er einn milljarður tonna. Til að gera sér þetta í hugarlund, þá er gott að hafa það í huga að 1 gígatonn er u.þ.b. “1 kílómeter x 1 kílómeter x 1 kílómeter”, (reyndar aðeins stærra í tilfelli íss, ætti að vera 1055 m á hvern veg). Til að gera sér í hugarlund hvað 1 gígatonn er þá skullum við bera það saman við hina frægu Empire State byggingu:

Hversu mikið er massatapið á Grænlandsjökli? Með því að fylgjast með og mæla breytingar í þyngdarafli í kringum ísbreiðuna hafa verið notaðir gervihnettir síðasta áratug (Velicogna 2009). Á árunum 2002 og 2003 var tap í ísmassa Grænlandsjökuls u.þ.b. 137 gígatonn á ári.

En massatap Grænlandsjökuls hefur meira en tvöfaldast á innan við áratug. Hraði massatapsins á tímabilinu 2008 til 2009 var um 286 gígatonn á ári.

Þetta er skýr áminning um það að hlýnun jarðar er ekki bara tölfræðilegt hugtak, sett saman á rannsóknarstofum, heldur hefur raunveruleg áhrif.

Þessi færsla er lausleg þýðing af þessari færslu á Skeptical Science.

Tengt efni á Loftslag.is:

• Bráðnun Grænlandsjökuls til norðvesturs
• Bráðnun jökulbreiðna Grænlands
• Hvenær fer bráðnun Grænlandsjökuls á fullt?
• Hlýir sjávarstraumar hraða bráðnun Grænlandsjökuls
• Bráðnun Grænlandsjökuls

Magnandi svörun að verki

Þetta er áhugaverð frétt hjá mbl.is - þeir fá rós í hnappagatið að fylgjast svona vel með, við sáum minnst á þessa grein fyrst í dag.

Til að byrja með viljum við tengja á greinina sjálfa, eftir þá Screen og Simmonds (2010), en hún heitir The central role of diminishing sea ice in recent Arctic temperature amplification. Þeir sem hafa ekki áskrift af Nature, verða að láta sér nægja ágripið, en þar segir í lauslegri þýðingu:

Hlýnun við yfirborð sjávar hefur verið næstum tvisvar sinnum meiri á Norðurskautinu en sem nemur hnattrænu meðaltali síðustu áratugi - nokkuð sem kallað er Norðurskautsmögnunin (Arctic amplification). Aukinn styrkur gróðurhúsalofttegunda hefur stjórnað hlýnun Norðurskautsins og Jarðarinnar í heild; hin undirliggjandi ástæða Norðurskautsmögnunarinnar hefur verið óljós hingað til. Hlutverk minnkunar í snjó og hafísútbreiðslu og breytingar í straumum loftshjúps og sjávar, skýjahula og vatnsgufa er enn ókljáð deiluefni. Betri skilningur á þeim ferlum sem hafa verið ráðandi í hinni magnandi hlýnun er nauðsynlegt til að dæma um líkur, og áhrif, á framtíðarhlýnun Norðurskautsins og hafíssbráðnunar.

Í þessari grein sýnum við að hlýnun Norðurskautsins er mest við yfirborðið flest árin og er að mestu leiti í samræmi við minnkun í hafísútbreiðslu. Breytingar í skýjahulu hafa, aftur á móti, ekki haft mikil áhrif á undanfarna hlýnun. Aukning í vatnsgufu lofthjúpsins, sem er að hluta afleiðing minnkandi útbreiðslu hafíss, gæti hafa aukið á hlýnun í neðri hluta lofthjúpsins yfir sumartímann og í fyrri hluta haustsins.

Niðurstaða okkar er sú að minnkandi hafís hefur haft afgerandi hlutverk í Norðurskautsmögnuninni. Sú niðurstaða styrkir tilgátur um að sterk magnandi svörun milli hafíss og hitastigs sé hafið á Norðurskautinu, sem eykur líkurnar á hraðari hlýnun og frekari bráðnun hafíss, sem mun líklega hafa áhrif á vistkerfi Pólsins, massabreytingar jökulbreiða og mannlegar athafnir á Norðurskautinu.

Þetta er nokkuð mikið að melta í einum bita. Útskýringu má finna á loftslag.is á því hvað magnandi svörun er, en þar segir meðal annars:

"Magnandi svörun (e. positive feedback) er hugtak sem er frekar mikið notað í loftslagsfræðum. Þar er átt við ferli þar sem afleiðingin magnar upp orsökina og veldur keðjuverkun með hugsanlega slæmum stigvaxandi áhrifum. Á hinn bóginn getur afleiðing myndað dempandi svörun (e. negative feedback) á móti orsökinni og dregið úr henni.

Magnandi svörun

Við hlýnun jarðar eru ýmis ferli sem valda magnandi svörun.  Við hlýnun eykst t.d. raki eða vatnsgufa í andrúmsloftinu og þar sem vatnsgufa er gróðurhúsalofttegund þá magnar það hlýnunina upp.

Annað þekkt ferli er hið svokallaða Ice-Albeido effect þ.e. þegar hafís bráðnar vegna hlýnunar jarðar þá endurspeglast minna sólarljós út úr lofthjúpnum og sjórinn gleypir meiri hita og því hitnar meira og meiri hafís bráðnar."

Tengdar færslur á loftslag.is 

• Hlýir sjávarstraumar hraða bráðnun Grænlandsjökuls Frétt um tvær greinar sem benda til að hlýir sjávarstraumar séu að auka hraða bráðnunar á Grænlandi..  
• Er hafís Norðurskautsins að jafna sig?  Bloggfærsla þýdd af Skeptical Science um það hvort hafís Norðurskautsins sé að jafna sig..
• Síðbúið vetrarhámark hafíssins á norðurhveli Gestapistill: Emil Hannes Valgeirsson fjallar um hafís hámarkið í marsmánuði
• Hvað er vitað um ísbirni? Bloggfærsla um það hvað vitað er um ísbirni, þ.e. er þeim að fjölga eða fækka..

Lesa meira um hafís á loftslag.is

Bráðnun íss veldur meiri hlýnun en hingað til hefur verið talið

Vinnuhópur 1 fær toppeinkun

Nýlega birtist samantekt og gagnrýni á fjórðu úttekt IPCC frá árinu 2007 – gagnrýnin er sú að fjórða úttektin innihaldi allt að 30% af óritrýndum greinum (sjá NOconsensus.org). Það skal tekið fram að hér er á ferðinni gagnrýni frá efasemdamönnum um hnattræna hlýnun af mannavöldum.

Það sem þeir virðast ekki hafa áttað sig á er, að með því að flokka niður skýrslurnar eftir vinnuhópum, þá gáfu þeir vinnuhópi 1 toppeinkun. Vinnuhópur 1 (wg1) sá um að skrifa um vísindalega þekkingu á veðurfari og loftslagsbreytingum – eða eins og við höfum áður skrifað hér á loftslag.is:

Það helsta sem verið er að gagnrýna IPCC fyrir, er í kafla um afleiðingar og áhrif á samfélög. Þar er þekkingin götótt og svo virðist vera sem að inn í skýrslu vinnuhóps 2 (wg2) hafi ratað heimildir sem ekki eru ritrýndar – oft skýrslur sem unnar eru upp úr ritrýndum greinum, en þar hefur greinilega slæðst inn villa varðandi jökla Himalaya. Skýrsla vinnuhóps 1 (wg1) sem fór í gegnum ástand jarðarinnar, vísindalega og ritrýnt, hefur sýnt sig að er byggð á ansi góðum grunni – þótt eflaust megi gagnrýna mat þeirra á sumu – t.d. má benda á að jökulbreiður Grænlands og Suðurskautsins eru að bráðna hraðar en búist var við í skýrslunni (og samfara var vanmat á hækkun sjávarstöðu) – einnig hefur bráðnun hafíss verið hraðari en búist var við af IPCC og fleira má nefna.

Í úttekt NOconsensus.org kemur fram að yfir 93% af þeim 6226 greinum sem eru notaðar í vinnuhóp 1 eru ritrýndar. Það þýðir samkvæmt þeim að vinnuhópur 1 fær einkunina A - ekki slæmt - þ.e. hin vísindalega þekking á veðurfari og loftslagsbreytingum er samkvæmt þeim mjög vel unnin af IPCC. Þ.e. þeir hljóta því að taka undir eftirfarandi niðurstöðu:

Megin niðurstaða fjórðu úttektar milliríkjanefndarinnar er að breytingar í ýmsum náttúruþáttum í lofthjúpnum, hafinu og í jöklum og ís bera óumdeilanleg merki hlýnunar jarðar.  – Það er mjög líklegt að meðalhiti á norðuhveli jarðar hafi á síðari hluta 20. aldar verið hærri en á nokkru öðru 50-ára tímabili síðustu 500 árin, og líklega sá hæsti í a.m.k. 1300 ár. – Það er afar ólíklegt að þá hnattrænu hlýnun sem orðið hefur á síðustu fimm áratugum megi útskýra án ytri breytinga. Samanlögð áhrif náttúrulegra þátta, þ.e. eldgosaösku og breytinga á styrk sólar, hefðu líklega valdið kólnun á tímabilinu (úr skýrslu sem unnin var fyrir Umhverfisráðuneytið um Hnattrænar loftslagsbreytingar og áhrif þeirra á Íslandi).

Fleiri slíkar vel ígrunaðar niðurstöður má finna í skýrslu vinnuhóps 1 (sjá wg1). Vel af sér vikið hjá NOconcensus.org að sýna fram á hversu sterk gögn eru á bak við hinn vísindalega grunn bakvið kenninguna um að Jörðin sé að hlýna af mannavöldum. Að sama skapi má hrósa IPCC fyrir vel unnið starf.

Tengdar færslur af loftslag.is

• Tenglar: Nokkrar skýrslur um loftslagsmál
• Yfirlýsing GSA um loftslagsbreytingar
• Mælingar staðfesta kenninguna
• Mýta: Vísindamenn eru ekki sammála um að hlýnunin sé af mannavöldum

Kólnun í Norður Evrópu - ekki hnattræn

Hér er greinilega ákveðinn misskilningur í gangi hjá fréttamönnum mbl.is. Það er ekki verið að spá kuldaskeiði, nema ef hægt er að segja að lítilsháttar kólnun í Norður Evrópu sé hægt að flokka sem kuldaskeið. Þess ber að geta að þessi staðbundna kólnun er ekki talin hafa nægileg áhrif til að draga úr hlýnun jarðar á næstunni - en hitastig síðustu 12 mánuða er það hæsta frá upphafi mælinga (samkvæmt gögnum frá NASA), þrátt fyrir niðursveiflu í sólinni.

Hitt er annað, að þetta er áhugaverð grein, sjá færslu um hana á loftslag.is: Lítil sólvirkni kælir Norður-Evrópu - en þar segir meðal annars:

Tímabil lítillar virkni Sólarinnar, leiðir af sér breytingar í lofthjúp jarðar sem verða til þess að það verður óvenjulega kalt í Norður Evrópu, samkvæmt nýrri rannsókn sem birtist í Environmental Research Letters fyrir stuttu.

Vísindamenn greindu 350 ára gögn frá mið Englandi sem ná aftur til ársins 1659 og báru saman við sólblettagögn á sama tímabili. Með því að sía í burtu hlýnun af völdum gróðurhúsalofttegunda, þá kom í ljós að vetur í Evrópu voru um 0,5°C kaldari, þegar lítil virkni var í sólinni.

Svo sterk er fylgnin að þrátt fyrir að hnattrænn hiti Jarðar árið 2009 hafi verið sá fimmti hæsti frá upphafi mælinga, þá var veturinn á Englandi sá 18. kaldasti síðastliðin 350 ár.

Lesa meira

Það kemur einnig fram að höfundar benda á að þó að núverandi niðursveifla í sólvirkni haldi áfram þá muni það ekki hafa áhrif á hina hnattrænu hlýnun – áhrifin séu mjög svæðabundin og þá nær eingöngu Evrópskt fyrirbæri. Því megi allt eins búast við að Evrópa verði kaldari yfir vetrartíman á næstunni – þ.e. ef að niðursveifla í virkni Sólar heldur áfram.

Heimildir og ítarefni

Greinina má finna hér: Lockwood o.fl. 2010 – Are cold winters in Europe associated with low solar activity?

Góða umfjöllun um greinina má sjá á Nature News: Ebbing sunspot activity makes Europe freeze

Tengdar færslar á loftslag.is

• Mýta: lítil ísöld eða kuldaskeið er á næsta leiti
• Mýta: hlýnunin nú er af völdum Sólarinnar
• Við minni virkni sólar
• Loftslagsbreytingar og áhrif manna

Spá köldum vetrum næstu árin