Er að kólna?

Það heyrast alltaf annað slagið þau rök að það sé ekki lengur að hlýna, heldur sé að kólna og til að styðja það benda menn á að nú sé kaldara en árið 1998.

Skoðum "klassískt" línurit:

Graf frá Dr. Roy Spencer gerði, ég gerði lítillega grín að því - sjá Endajaxlakenninguna.

Þar sést meðal annars toppur sem tengist El Nino hlýnun (hlýi partur suðurhafssveiflunnar í Kyrrahafi). Einnig er hluti af niðursveiflunni 2007-2008 talið tengjast La Nina (kaldi partur suðurhafssveiflunnar í Kyrrahafi).

það er mögulega rangt af mér að nota þetta línurit, en samskonar línurit eru oft notuð til að sýna fram á að það sé að kólna og oft sagt að það hafi hafi ekki hlýnað síðan 1998, heldur sé búin að vera ákveðin kólnun frá þessu ári.

Það er margt rangt við slíka framsetningu. Í fyrsta lagi er það alls ekki vísindalegt að nota hámark sem þetta sem viðmiðun, í öðru lagi þá segja 10 ár lítið til um loftslagsbreytingar (of stuttur tími) og þar af leiðandi er verið að álykta margt út frá allt of litlum gögnum og ónýtum viðmiðunum.

Búin hafa verið til línurit sem taka mið af þessum tímabundnu fyrirbærum og þá líta línuritin nokkuð öðruvísi út:

Hér eru sýndir hitastigsferlar frá tveimur mismunandi rannsóknum og þykku línurnar sýna leiðréttingu fyrir suðurhafssveiflunni (frá realclimate.org).

Þegar þessir ferlar eru skoðaðir þá er ekki hægt að sjá að það hafi kólnað síðastliðin tíu ár.

Auk þess hefur verið bent á að það sé nánast alltaf hægt að finna nokkur ár í röð í svona sveiflukenndu ferli sem sýnir afturhvarf frá ráðandi ferli. Lítum á ráðandi feril sem sýnir greinilega hlýnun frá árinu 1970-2008:

Ferill sem sýnir hlýnun frá 1970-2008 (mynd frá chriscolose.wordpress.com)

Hér er svo önnur mynd sem sýnir feril úr sömu gögnum frá árinu 1977-1986:

Ekki er hægt að sjá fylgni í þessum gögnum frá 1977-1986 (mynd frá chriscolose.wordpress.com).

Eins og sést þá er hægt að klippa út úr gögnum sem sýna nokkuð greinilega hlýnun, brot úr gögnunum sem sýnir enga hlýnun. Það þykir víst heppilegt að miða við árið 1998, fyrir þá sem vilja halda því fram að engin hlýnun sé nú.

Hvað ef hlýnunin í framtíðinni verður eins og næsta graf sýnir? Verða þá háværar raddir árið 2030 um að það sé ekki að hlýna heldur að kólna?

Hugsanlegar sveiflur í hlýnun jarðar í framtíðinni, mér skilst að þetta sé bara spurning með grafíska framsetningu, ekki sé eiginleg spá þarna á bakvið (Mynd tekin af heimasíðunni scienceblogs.com/islandofdoubt)

Það þarf að kólna töluvert og í 2-3 áratugi áður en hægt sé að halda því fram að það sé að kólna. Þeir sem halda öðru fram eru annað hvort með óskhyggju á háu stigi eða þá að þeir eru vísvitandi að reyna að afvegaleiða þá sem ekki eru vísindalega þenkjandi.

Gleðilega páska

Íslendingar standa sig vel - eða hvað?

Íslendingar notast að mestu við "endurnýjanlegar orkuauðlindir" til upphitunar og rafmagnsframleiðslu.

Samt er Ísland í 53. sæti allra þjóða jarðar, yfir CO2 útblástur á hvern mann.*

Samt heimtum við undanþágu vegna sérstöðu Íslands. 

Það er eitthvað öfugsnúið við þetta.

*gögn frá 2004

Sjálfstæðismenn og framsóknarmenn í meirihluta

Enn um hafís Norðurskautsins

Það var að koma fréttatilkynning frá NSIDC (þessi tengill mun úreldast um leið og ný fréttatilkynning kemur). Þessi fréttatilkynning er í raun um stöðuna eftir veturinn með áherslu á hvernig staðan var í mars. Hámarkið varð þó þann 28. febrúar.

Breytingar í marsmánuði frá 1979-2009.

Útbreiðsla hafís á Norðurskautinu í mars 2009.

Það sem þó stendur upp úr eftir veturinn er það að hafísinn, við upphaf sumarbráðnunar, er þynnri og yngri en áður hefur verið mælt:

Þessar myndir sýna hvernig ísinn yngist upp og sýnir því að hafís Norðurskautsins þynnist og verður viðkvæmari fyrir bráðnun í sumar. Ís sem er eldri en tveggja ára er nú innan við 10 % af útbreiðslu hafíssins.

Nú í upphafi sumarbráðnunar er stór hluti hafíssins þunnur eins árs ís, sem er líklegri til að bráðna heldur en eldri og þykkari ís. Eldri en tveggja ára ís er innan við 10 %, en frá 1981-2000 var hann að meðaltali um 30 % alls hafíss á Norðurskautinu.

Það er svo sem erfitt um það að spá, en mig grunar út frá þessari niðurstöðu að hafís nái sögulegu lágmarki í sumar (sumarlágmark er venjulega í september).  

 

Climate Denial Crock - sjávarstöðubreytingar

Íshellur Suðurskautsins

Stærstu íshellur Suðurskautsins.

Hvað eru íshellur?

Íshellur eru landfastur ís, sem getur bæði verið af jökuluppruna (hálfgerður skriðjökull), en einnig getur hann verið landfastur hafís sem hefur þykknað vegna snjóaalaga (oft í fjörðum). Þá geta íshellur verið hvoru tveggja (jökulís og landfastur ís). Íshellur eru því mjög stöðug form (hafa myndast á áratugum eða árhundruðum) og því þykir það nokkuð merkilegt þegar þær brotna. 

Athugið að rugla ekki þessum ís saman við venjulegan hafís, en hann sveiflast árstíðabundið eins og hafís Norðurskautsins. Hafís Suðurskautsins hefur í raun aukið útbreiðslu sína í heild undanfarna áratugi, nema í kringum Suðurskauts-skagann (Antarctic Peninsula) þar sem hlýnunin er mest og íshellurnar eru að brotna upp. Hlýnun Skagans er um 2,5°C síðan 1950, sem er töluvert á jafn stuttum tíma (reyndar hlýnunarmet ef ég skil mínar heimildir rétt).

Hér má sjá Larsen íshelluna sem var í fréttum fyrir nokkrum árum og hvernig hún hrundi saman.

Vegna hafstrauma þá er einhver tregða í hlýnuninni á Suðurskautinu (hlýtt loft og hlýir hafstraumar eiga ekki greiða leið að Suðurskautinu) og því eru það því meiri fréttir þegar stórar íshellur brotna upp eins og hefur verið að gerast undanfarna áratugi.

Uppbrotnun íshellna á Suðurskauts-skaganum er talin tengjast að miklu leyti hlýnun jarðar, hlýrra loft og meiri bráðnun á íshellunni, auk þess sem hafís á þeim slóðum hefur minnkað útbreiðslu sína en hann var nokkur vörn fyrir hlýrri sjó sem nú kemst nær Skaganum. 

Uppbrotnun íshellna hefur ekki bein áhrif á hækkun sjávarborðs, þar sem þær eru nú þegar fljótandi í sjó, en þær hafa óbein áhrif þar sem skriðjöklar eiga þá greiðari leið út í sjó - sá jökulís getur hækkað yfirborð sjávar, en hversu mikið deila vísindamenn um.

Þessi mynd á að skýra sig sjálf.

Í spám IPCC var ákveðið að sleppa því að nota þess háttar óbein áhrif til að spá fyrir um hækkun yfirborðs sjávar og því má segja að í spám IPCC sé ákveðið vanmat í gangi, hvað varðar hækkun sjávaryfirborðs á heimsvísu.

Wilkins íshellan:

Wilkins íshellan hefur verið að hopa frá því á síðasta áratug síðustu aldar og þessi ísbrú var talin mikilvægur hlekkur í því að halda íshellunni saman. Því er talið líklegt núna að íshellan fari af stað og brotni upp og reki á haf út. Í síðustu viku urðu menn varir við að sprungur voru að opnast í þessari ísbrú, en búist hafi verið við þessu í nokkrar vikur.

 
Á þessari mynd á að vera hægt með góðum vilja að sjá hvar ísbrúin hefur brotnað þar sem hún er þynnst.

Heimildir og myndir eru frá http://nsidc.org og http://news.bbc.co.uk

Ísbrú hrundi á Suðurskautslandinu

Stefnir þróun bíla í rétta átt?

Hlýnun miðalda í Evrópu.

Ég hef áður minnst á hlýnunina sem varð í Evrópu á blómaskeiði miðalda - það er ein af þeim rökum sem notuð eru gegn hlýnun jarðar af mannavöldum (útblástur CO2 var ekki á miðöldum og því er hlýnunin nú af náttúrulegum völdum). Rannsóknir sýna aftur á móti að hlýnunin sem varð hér í Evrópu var ekki hnattræn eins og hlýnunin sem við erum að verða vitni af í dag (og er af mannavöldum).  Óljóst hefur verið hingað til af hvaða völdum hlýnunin í Evrópu varð. 

Nú er komin fram kenning sem útskýrir þessa staðbundnu hlýnun (sjá frétt á NewScientist: Natural mechanism for medieval warming discovered). Rannsóknin byggir á árhringjum trjáa í Marokkó og dropasteinum í helli í Skotlandi undir mýri og ætlunin var að finna út hversu blautt eða þurrt var á þessum slóðum síðastliðin þúsund ár.

Dæmigerðir dropasteinar (mynd Wikipedia).

Veðrið á Skotlandi verður fyrir miklum áhrifum af lægðakerfi (sem kennt er við Ísland - Icelandic Low) og veðrið á Marokkó af hæðakerfi (Azores High). Á miðöldum var úrkoma mikil á Skotlandi og mjög þurrt á Marókkó og því var hægt að endurskapa þrýstingsmun á þessum slóðum á miðöldum.

Þessi þrýstingsmunur bendir til að á miðöldum hafi verið mjög sterk jákvæð Norður-Atlantshafssveifla (North Atlantic Oscillation - NAO). 

Norður-Atlantshafssveiflan er loftslagsfyrirbrigði, sem lýsir sveiflum í loftþrýstingi yfir Norður-Atlantshafi. Hún sýnir loftþrýstingsmun á milli Íslands og Asoreyja en sá munur segir til um stefnu og styrk vestanáttar yfir Norður-Atlantshafinu og er einn af aðalorsakaþáttum breytilegs veðurfars í Evrópu. Norður-Atlantshafssveiflan er öflugasta loftslagsfyrirbrigðið á norðurhveli jarðar, þar sem hún er til staðar alla mánuði ársins. Hún er þó öflugust yfir vetrarmánuðina, frá desember fram í mars.  (tekið af http://is.wikipedia.org).

Því sterkari sem sveiflan er, því meira af heitu lofti sem leikur um Evrópu. Þessi sterka sveifla varði í um 350 ár, frá 1050-1400.

Ástæðan fyrir þessum sterku hlýju vindum má rekja til þess að í Kyrrahafi var El Nino kerfið í neikvæðu La Nina ferli, sem þýðir að þar var kaldara en venjulega.

El Nino og Atlantshafssveiflan eru tengd með svokallaðri seltuhringrás:

Seltuhringrásin á upphaf sitt við Grænland, en þar sekkur kaldur sjór og dregur með sér heitan yfirborðsjó. Hringrásin nær um allan hnött (mynd af http://www.srh.noaa.gov/) 

Kenningin gerir ráð fyrir að svokölluð jákvæð afturhverf áhrif (positive feedback) milli La Nina og Norður-Atlantshafssveiflunnar gætu hafa styrkt hvort annað og haft áhrif á stöðugleika miðaldarhlýnunarinnar í Evrópu. Vísindamennirnir telja að breyting í annað hvort útgeislun sólar eða eldvirkni hafi hleypt þessu af stað og slökkt á því.

Talin er hætta á að hin manngerða hlýnun sem nú á sér stað geti sett El Nino í langtíma La Nina ferli, þrátt fyrir að líkön bendi til að það verði akkúrat öfugt. Ef það myndi gerast gætu svæði, sem nú þegar þjást af þurrkum vegna hlýnunar jarðar, orðið harðar úti af völdum þurrka og nefnd sem dæmi norðvestur Ameríka.

Fréttir vikunnar - afleiðingar hlýnunar jarðar.

Hérna eru nýlegar fréttir um mögulegar afleiðingar hlýnunar jarðar.

Fyrst er hér fréttatilkynning frá NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration) um nýlega rannsókn á hafíslíkönum sem bendir til þess að Norðurskautið geti orðið íslaust yfir sumartíman eftir 30 ár.

Sjá fréttatilkynninguna: Ice-Free Arctic Summers Likely Sooner Than Expected

 

Meðal ísþykkt í metrum fyrir mars (vinstri) og september (hægri) samkvæmt sex líkönum (Mynd háskólinn í Washington/NOAA). 

Það er spurning hvað verður, einnig er áhugavert að fylgjast með fréttatilkynningu frá NSIDC um vetrarhámark hafíss sem var í síðasta mánuði en tilkynnt verður um það þann 6. apríl næstkomandi.

Þá voru að koma út skýrslur (hægt að ná í pdf skrár á þessari síðu) frá loftslagsnefnd á vegum Evrópusambandsins þar sem meðal annars er spáð að úrkomubreytingar í sunnanverðri Evrópu og þá sérstaklega á Spáni og Portúgal geti minnkað það mikið að það muni hafa geigvænleg áhrif á íbúa þar.

Möguleg breyting í úrkomu fyrir Evrópu í kringum lok þessarar aldar í prósentum. Miklir þurrkar yfirvofandi á Íberíuskaga. Ég hegg eftir því að einhver jákvæð breyting gæti orðið í úrkomu á Norðausturlandi (mynd af http://ec.europa.eu/environment)

Svo var að birtast enn ein rannsóknin á afkomu kóralrifja við breytingu á hitastigi og pH gildi úthafana. En ég hef áður minnst á hina súrnun sjávar, einnig hér.

 

------

Við skulum enda á íslenskri forsíðufrétt, í morgunblaðinu, sem ég man reyndar ekki nákvæmlega hvernig var og ég hef ekki aðgang að hérna heima. Það var í raun forsíðumynd af Gróttu og rætt lítillega um landsig sem er að gera það að verkum að Grótta hefur smám saman orðið að eyju.

Gróttuviti (mynd af heimasíðu Seltjarnarneskaupstaðar www.seltjarnarnes.is)

Ég vil bara bæta við þessa frétt að miðað við GPS mælingar þá er land í Reykjavík og nágrenni að síga um 2,1 mm á ári. Sjávarborðshækkun undanfarinn áratug hefur verið um 5,5 mm á ári og því hefur hækkun sjávar af völdum hlýnunar verið um 3,4 mm á ári.  Þ.e. Sjávarborðshækkun við Reykjavík (5,5 mm) = landsig (2,1 mm) + hækkun sjávar (3,4 mm). Tölur fengnar úr skýrsla um áhrif hnattrænna loftslagsbreytinga á Íslandi (pdf 10 mb)

En mig langar að fjalla um sjávarstöðubreytingar síðar og þá sérstaklega hvaða áhrif þær munu hafa hér á landi, en það flækir málið lítillega að hér eru jöklar sem munu bráðna - farg á landið minnkar og land rís, sérstaklega í nágrenni Vatnajökuls (nú er landris þar um 15 mm á ári). Það eru svokallaðar ísóstatískar hreyfingar. Líklegt er að á Suðausturlandi verði landris það mikið að hækkun sjávar af völdum hlýnunar muni ekki hafa mikil áhrif á þeim slóðum, nema hlýnunin og hækkun sjávar verði þeim mun meiri.

Keypti bók

Ég keypti í dag bókina Gróðurhúsaáhrif og loftslagsbreytingar eftir Halldór Björnsson, sem kom út í fyrra. Það verður því minna um blogg næstu daga, en hendi inn einhverju þegar við á.

Bendi mönnum á frétt um sólina sem Ágúst H. Bjarnason skrifaði færslu um. Það verður fróðlegt að skoða í framhaldinu hvað gerist. Ekki apríl gabb