Miðaldahlýnunin - staðreyndir gegn tilbúningi

Miðaldahlýnunin hefur oft á tíðum (sérstaklega á bloggsíðum “efasemdamanna”) verið sögð hlýrri en þau hlýindi sem við upplifum í dag og reynt er að spinna út frá því einhvern spuna um hvað það þýðir varðandi núverandi hlýnun (til að mynda spurningar um hvort eitthvað sérstakt sé í gangi?). Stundum hafa flökkusögur um hina meintu mjög svo hlýju miðaldahlýnun farið af stað í bloggheimum (meðal annars hér á landi) og stundum átt uppruna sinn í tilbúning sem finnst víða um veraldarnetið og er erfitt fyrir almenna lesendur að flokka frá staðreyndum. Stundum er skrifað um þessi mál með huga afneitunar á loftslagsvísindum og þá virðist auðvelt fyrir “efasemdamenn” að finna tilbúning sem passar við málatilbúnað þeirra (til að mynda heimildir sem notaðar eru hér) – enda er nóg til af innihalds rýru efni á netinu (prófið bara að gúgla “global warming hoax”). Í eftirfarandi myndbandi er farið yfir staðreyndir og tilbúning varðandi miðaldahlýnunina, enn ein fróðleg greining frá Potholer54 um loftslagsmál út frá vísindalegri nálgun.

Eftirfarandi lýsing á myndbandinu (sem sjá má á loftslag.is) er gerð af Potholer sjálfum (lausleg þýðing – sjá má textann á ensku með því að skoða myndbandið á youtube.com):

Í eftirfarandi myndbandi eru skoðaðar vísindalegar rannsóknir til að finna svarið við þremur grundvallar spurningum: 1) Var miðaldarhlýnunin hnattræn? 2) Voru miðaldarhlýindin hlýrri en í dag? 3) Og hvað þýðir það hvort sem er? Ég kanna ýmsar upphrópanir af veraldarvefnum varðandi hokkíkylfuna ásamt ýmsum mýtum og mistúlkunum varðandi miðaldahlýnunina sem þrífast á veraldarvefnum. Heimildir mínar fyrir mýtunum og tilbúninginum eru blogg og myndbönd af veraldarvefnum; heimildir mínar fyrir staðreyndunum eru vísindalegar.

Sjón er sögu ríkari, verði ykkur að góðu - myndbandið má sjá á loftslag.is: 

• Miðaldahlýnunin – staðreyndir gegn tilbúningi

Tengt efni á loftslag.is:

• Miðaldaverkefnið - umfjöllun af loftslag.is um eina heimild efasemdamanna varðandi miðaldahlýnunina
• Hokkíkylfa eða hokkídeild?
• Valda geimgeislar hnattrænni hlýnun?
• “Við erum á leið inn í litla ísöld!!” – Jahérna, getur það nú verið…lítum á vísindin…
• Enn fleiri myndbönd frá Potholer54

Auknir veðuröfgar breyta almenningsáliti í Bandaríkjunum

Samkvæmt nýrri skoðunarkönnun þá eru 70 % bandaríkjamanna sammála fullyrðingum um að hnattræn hlýnun sé að hafa áhrif á veður í Bandaríkjunum. Í kjölfarið hefur stuðningur á mótvægisaðgerðum gegn loftslagsbreytingum aukist til muna.

Samkvæmt könnuninni þá eru 60 % Bandaríkjamanna líklegri til að kjósa frambjóðendur sem eru meðfylgjandi breytingum á skattakerfinu sem myndi auka skatta á jarðefnaeldsneyti.  Við könnunina voru Bandaríkjamönnum skipt niður í sex flokka, frá þeim sem höfðu verulegar áhyggjur og yfir í þá sem höfðu engar áhyggjur af hnattrænni hlýnun jarðar. Þeir þrír hópar sem höfðu áhyggjur töldu líklegt að með hópþrýstingi væri hægt að hafa áhrif á þingmenn varðandi viðbrögð við loftslagsbreytingum.

Óhætt er að segja að um töluverða viðhorfsbreytingu sé að ræða – hvort hún sé komin til að vera á eftir að koma í ljós.

Heimildir og ítarefni

Yale Project on Climate Change Communication: Global Warming’s Six Americas in March 2012 and November 2011

RÚV: Hitinn í Bandaríkjunum drepur

Tengt efni á loftslag.is

• Öfgar í veðri – líkurnar aukast
• IPCC telur að aukin tilfelli öfga í veðri sé tengt hækkandi hitastigi
• El Nino og loftslagsbreytingar út þessa öld
• Loftslag og veður – öfgar aukast
• Óvenjulegt veður árið 2010

Micheal Mann á Íslandi

Við á loftslag.is viljum vekja athygli á stórviðburði sem verður í næstu viku:

The Hockey Stick and the Climate Wars: Dispatches from the Front Lines

Hvenær hefst þessi viðburður:

13. júní 2012 – 12:00

Staðsetning viðburðar:

Oddi

Nánari staðsetning:

Stofa 101

Miðvikudaginn 13. júní næstkomandi flytur einn þekktasti loftslagsvísindamaður heims, Michael E. Mann, prófessor við Penn State University, fyrirlestur á vegum EDDU – öndvegisseturs og Hugvísindasviðs Háskóla Íslands. Fyrirlesturinn verður haldinn kl. 12.00–13.30 í Odda, stofu 101.

Í fyrirlestrinum, sem ber heitið „The Hockey Stick and the Climate Wars: Dispatches from the Front Lines“, fjallar Mann um rannsóknir sínar og það hvernig línuritið sem kennt er við „hokkíkylfuna“ varð að þekktustu táknmynd hins svonefnda loftslagsstríðs. Að auki ræðir hann hið svokallaða „Climategate” hneyksli frá 2009 og það hvernig fjölmiðlar halda sjónarmiðum þeirra sem afneita loftslagsbreytingum á lofti.

Fyrirlesturinn er öllum opinn án endurgjalds.

Hægt er að kaupa bókina The Hockey Stick and the Climate Wars: Dispatches from the Front Lines eftir Mann í Bóksölu stúdenta.

Óæskilegt met, styrkur yfir 400 ppm á Norðurskautinu

Í fyrsta skipti í sögu mannkyns* hefur styrkur CO2 í andrúmsloftinu mælst yfir 400 ppm á Norðurskautinu í heild, en í fyrra fóru mælingar á styrk CO2 við Stórhöfða yfir það mark.  Hnattrænt er styrkurinn nú um 395 ppm, en mikil árstíðasveifla er milli norður- og suðurhvels.  Talið er að hnattrænt muni styrkurinn ná 400 ppm í kringum árið 2016.

[...]

Sjá nánar á loftslag.is Óæskilegt met, styrkur yfir 400 ppm á Norðurskautinu

 

Heimildir og ítarefni

NOAA: Carbon dioxide levels reach milestone at Arctic sites

Tengt efni á loftslag.is

• Styrkur koltvísýrings á Íslandi yfir 400 ppm
• Mikil styrkaukning CO2 er talin hafa kynnt undir endalok síðasta kuldaskeiðs ísaldar
• Áhrifaþættir hinnar hnattrænu hlýnunar
• Menn losa margfalt meira CO2 en losnar við eldvirkni
• Nýjar tölur um losun CO2 fyrir árið 2010

Ekki mjög svalt: Morðingjar, ógnvaldar og vitleysingar

Í nýlegri “upplýsinga” herferð hinna hörðu loftslags afneitunarsamtaka Heartland Institute í Chicago var þeim sem aðhyllast það að jörðin sé að hlýna vegna losunar manna á gróðurhúsaloftegundum líkt við ógnvaldinn Ted Kaczynski (einnig þekktur sem “Unabomber”). Heartland samtökin höfðu keypt auglýsingaskilti í Chicago þar sem eftirfarandi skilaboð komu fram: “Ég trúi enn á hnattræna hlýnun. En þú?” og svo var höfð mynd af Ted Kaczynski með. Það virðist vera að Heartland Institute hafi þarna farið yfir strikið, þannig að meira að segja einhverjir af þeirra stuðningsmönnum hafi verið misboðið og hætt stuðningi við samtökin. Þess má geta að skýrslur og efni frá Heartland Institute (og ýmisa áhangenda Heartland) hefur meðal annars ratað inn í BS ritgerð eftir Karl Jóhann Guðnason sem er mikill “efasemdamaður” um hnattræna hlýnun og reyndar líka um aldur jarðar (4ja síðasta athugasemd). Stórmerkilegt að þær heimildir skuli hafa fengið að fljóta með í þá ritgerð…og leitt til útskriftar í kjölfarið.

[...]

Sjá meira á loftslag.is Ekki mjög svalt: Morðingjar, ógnvaldar og vitleysingar

---

Meira lesefni:

• Margaret Thatcher, Others: Neither ‘Murderers, Tyrants, nor Madmen’
• The Guardian - Heartland Institute facing uncertain future as staff depart and cash dries up

Tengt efni á loftslag.is

• Loftslagsbreytingar – þekkingin árið 1982
• Micheal Mann: Hokkíkylfan og orustan um loftslagið
• Vísindi í gapastokk
• TED | James Hansen ræðir hnattræna hlýnun
• Carl Sagan frá 1990 um hnattræna hlýnun
• Andlát loftslagsvísindamanns

 

Dagur loftslagsáhrifa - línurnar dregnar

Á laugardaginn 5. maí er svokallaður dagur loftslagsáhrifa (e. Climate Impacts Day). Dagurinn er haldin í fyrsta sinn í ár og er kominn til, fyrir tilstilli 350.org og má finna heimasíðu verkefnisins hér, Climate Impacts Day. Á degi loftslagsáhrifa eru haldnir viðburðir víða um heim þar sem ætlunin er að minna á loftlagsáhrif sem tilkomin eru vegna losunar gróðurhúsaloftegunda okkar mannanna. Það er nokkuð ljóst í hugum þeirra sem skoða þessi mál á málefnalegan hátt og út frá því sem vísindin hafa um málið að segja, að maðurinn hefur áhrif á hitastig í heiminum með gríðarlegri losun gróðurhúsalofttegunda og mælingar staðfesta kenninguna. Línurnar eru skýrar og það þarf ekki að velkjast í vafa um að loftslagsbreytingar hafa og munu halda áfram að áhrif á íbúa jarðar.

Það virðist þó ekki vera neinn viðburður á Íslandi á degi loftslagsáhrifa, eins og sjá má á heimasíðu verkefnisins, en kannski einhver geti tekið að sér að stofna til viðburðar (Höskuldur og ég sjálfur höfum því miður öðrum hnöppum að hneppa nú um stundir). En mig langar þó að hvetja til umhugsunar um þessi mál og jafnvel taka upp umræðu á kaffistofum, afmælis- og skírnarveislum og fleiri stöðum þar sem fólk kemur saman. Hvort sem það er núna á laugardag eða bara hvenær sem er, þá er nauðsynlegt að ræða þessi mál, enda verður vandamálið á borðum okkar í framtíðinni, hvort sem okkur líkar það betur eða verr. Umræða um lausnir er ekki síður mikilvæg, enda margar leiðir til þess og margar ólíkar skoðanir um hvernig best er að nálgast þær.

Á loftslag.is má finna ýmislegt um þessi mál. Fyrst ber kannski að nefna undirsíðu þar sem lesa má ýmislegt um kenningarnar og sögu loftslagsvísinda, Kenningin - þar má finna eftirfarandi undirsíður:

Sagan
- Áhrif CO2 uppgötvað
Orsakir fyrri loftslagsbreytinga
- Áhrifaþættir hinnar hnattrænu hlýnunar
Grunnatriði kenningarinnar
- Mælingar staðfesta kenninguna
Loftslag framtíðar

Á annarri athyglisverðri síðu má finna leiðarvísinn, Efasemdir um hnattræna hlýnun – Hinn vísindalegi leiðarvísir, sem er áhugaverður leiðarvísir um loftslagsmál. Leiðarvísinn má prenta út og hafa með sér hvert sem er, m.a. í strætó, vinnuna, flugvélar, skírnir o.s.frv. – maður verður að sjálfsögðu hrókur alls fagnaðar með hann í farteskinu!

Það þarf einnig að minnast á mýtusíðuna í þessu tilliti, enda mikið af marg notuðum mýtum í umferð um þessi mál. T.d. má nefna mýtur eins og að það hafi verið loftslagsbreytingar áður (sem er staðreynd) og þ.a.l. þá séu núverandi loftslagsbreytingar bara náttúrulegar eða þá mýtan að þetta hljóti að vera sólin. Báðar mikið notaðar, en hvorug stenst nánari skoðun, enda styðja mælingar ekki þess háttar fullyrðingar.

Að lokum má kannski benda á eftirfarandi tengli, þar sem finna má þýðingarmikið efni sem ratað hefur á loftslag.is í gegnum tíðina (ekki tæmandi listi).

En allt í allt má segja að línurnar séu skýrar og gögnin afgerandi, loftslagsbreytingar af mannavöldum er staðreynd – En það er ekki of seint í rassinn gripið, bara um að gera að fara að huga að því hvað er til ráða – það er ekki eftir neinu að bíða. Umræða og upplýsingar eru til alls fyrst.

Auka lesefni:

• Climate Impacts Day: A chance to connect the dots
• Climate Impacts Day
• 350.org

Rangfærslum haldið til haga

Mbl.is tekst að klúðra þýðingu á frétt BBC. Í frétt BBC er sagt frá rangfærslu varðandi bráðnun jökla í Himalaya og ártalið 2035, sem við á loftslag.is höfum meðal annars sagt frá áður, sjá tengla hér undir. 

Það er í raun merkilegt að eftirfarandi orð á BBC;

The response of Himalayan glaciers to global warming has been a hot topic ever since the 2007 report of the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), which contained the erroneous claim that ice from most of the region could disappear by 2035.

séu þýdd á þessa veru á mbl.is:

Rannsóknir sýna að jöklar í Himalaya eru að minnka og raunar benda rannsóknir til að þeir kunni að vera horfnir að mestu árið 2035.

Þetta er rangfærsla sem ekki þarf að halda á lofti og er dæmi um frekar sljóa fréttamennsku að gera ekki betri þýðingu en þetta á þessari annars merkilegu frétt af BBC, þar sem eftirfarandi kemur m.a. fram:

...though it is well known from studies in other parts of the world that climate change can cause extra precipitation into cold regions which, if they are cold enough, gets added to the existing mass of ice. 

Hitt er svo annað mál að það segir ekki mikið varðandi hnattræna hlýnun þó sumir jökla Asíu stækki. Það þarf t.d. að taka tillit til afkomu jökla í heild, ef það á t.d. að skoða áhrif hnattrænnar hlýnunar, sem einhverjir vilja tengja þessa frétt við.  

Tengt efni á loftslag.is:

• Eru jöklar að hopa eða stækka?
• Jöklar Himalaya og álitshnekkir IPCC
• Vangaveltur varðandi mistök IPCC
• Ted | Myndskeið af hreyfingu jökla
• Samhengi hlutanna – Ístap Grænlandsjökuls
• Bráðnun Grænlandsjökuls til norðvesturs

Sumir jöklar í Asíu að stækka

Mikil styrkaukning CO2 er talin hafa kynnt undir endalok síðasta kuldaskeiðs ísaldar

Mikil styrkaukning á CO2, þá aðallega úr úthöfum á Suðurhveli Jarðar, er talin hafa kynnt undir endalok síðasta kuldaskeiðs ísaldar, samkvæmt nýrri rannsókn sem birtist í Nature. Þetta er enn ein staðfestingin á því hversu ráðandi styrkur CO2 er í hitabúskap jarðarinnar.

Nánar má lesa um þetta á loftslag.is, Mikil styrkaukning CO2 er talin hafa kynnt undir endalok síðasta kuldaskeiðs ísaldar

--- 

Tengt efni á loftslag.is

• Gögn sem sýna að meira CO2 veldur hlýnun
• Áhrif CO2 uppgötvað
• Hvernig CO2 stjórnar hitastigi Jarðar
• Áhrifaþættir hinnar hnattrænu hlýnunar
• Þegar styrkur CO2 í andrúmsloftinu var svipaður og í dag
• Hvað segja rannsóknir á fornloftslagi okkur?

 

 

Hafís Norðurskautsins síðastliðin 1450 ár

Nákvæm gögn eru söfnuð um útbreiðslu hafíss síðastliðin rúm 30 ár byggð á gervihnattagögnum, en auk þess eru nothæfar upplýsingar til um útbreiðslu hafíss síðustu öld, byggt á upplýsingum frá skipum og flugvélum. Gögnin sýna greinilega að bráðnunin undanfarna áratugi er mun meiri en öldina þar á undan. Nýleg greining á þeirri þekkingu sem til er um hafís Norðurskautsins (Polyak o.fl. 2010), bendir til þess að bráðnun hafíss nú sé meiri en verið hefur síðastliðin nokkur þúsund ár og ekki hægt að útskýra með náttúrulegum breytileika.

Nú nýlega kom síðan út grein um ástand hafíssins á Norðurskautinu. Þar er ítarleg greining á þeim vísum (e. proxys) sem til eru um útbreiðslu hafíss síðastliðin 1450 ár (sjá Kinnard o.fl. 2011).

Kinnard og félagar söfnuðu saman 69 gagnasettum sem vísa í útbreiðslu hafíss á Norðurskautinu, ýmist beint eða óbeint. Mest voru notaðir borkjarnar í jökulís, en einnig trjáhringjarannsóknir, vatnaset og söguleg gögn þar sem minnst var á hafís. Mikið af vísunum geyma vísbendingar eða merki sem eru önnur en frá útbreiðslu hafíss - þá sérstaklega hitastig - en tölfræðilega greiningin sem notuð er veitir höfundum möguleika á að einangra frá breytileika í gögnunum sem þá er frábrugðinn hitamerkinu.

Sú tölfræðilega greining sýndi góða fylgni við hafísútbreiðslu síðsumars (ágúst), bæði fyrir allt Norðurskautið sem og fyrir gögn sem tengdust sérstaklega hafisútbreiðslu við Rússland. Samkvæmt greiningunni þá voru gögnin nægilega nákvæm til að áætla um útbreiðslu hafíss síðastliðin 1450 ár.

Áhugavert er að skoða útlit línuritsins, en glöggir lesendur loftslag.is kannast kannski við útlitið - en það minnir mjög á hokkíkylfur sem orðnar eru fjölmargar (sjá Hokkíkylfa eða hokkídeild?).

 

Meiri óvissa er eftir því sem farið er lengra aftur í tíman - þá aðallega vegna þess að þau gögn sem nothæf eru fækkar. Engu að síður er augljóst að í lok tuttugustu aldar er niðursveiflan fordæmalaus - allavega síðastliðin 1450 ár - bæði hvað varðar magn og lengd tímabils.

Heimildir og ítarefni

Byggt á umfjöllun Tamino í Open Mind: 1400+Years of Arctic Ice

Greinin birtist í Nature, Kinnard o.fl. 2011 (ágrip): Reconstructed changes in Arctic sea ice over the past 1,450 years

Yfirlitsgreinin um sögu hafíss birtist í Quaternary Science Review, Polyak o.fl. 2010: History of sea ice in the Arctic

Tengt efni á loftslag.is

• Er hafís Norðurskautsins að jafna sig?
• Hokkíkylfa eða hokkídeild?
• Frekari sönnunargögn um að hlýnun jarðar sé raunveruleg
• Myndband um hafíslágmarkið 2011

Öfgar í veðri - líkurnar aukast

Undanfarinn áratugur hefur þótt óvenjulegur hvað varðar öfga í veðri. Vísindamenn við Potsdam stofnunina í loftslagsrannsóknum, sem staðsett er í Þýskalandi, telja að þessi háa tíðni öfga í veðri sé ekki tilviljun - sérstaklega hvað varðar úrkomu og hitabylgjur (sjá Coumou og  Rahmstorf 2012). Tengslin milli hlýnunar og vindstyrks er ekki eins augljós - þó ákveðið munstur hafi sést í aukningu á styrk fellibylja.

Ef tekið er eingöngu árið 2011 í Bandaríkjunum, þá ollu 14  veður tjóni sem var meira en milljarður dollara hvert (yfir 120 milljarðar íslenskra króna). Óvenjumikil úrkoma var í Japan á sama tíma og vatnasvið Yangtze fljótsins í Kína varð fyrir áhrifum óvenjulegs þurrkatímabils. 2010 var öfgafyllra ef eitthvað er, en margir muna eftir hitabylgjunni í Rússlandi og úrhellinu í Pakistan og Ástralíu.

 

[..]

 

Sjá nánar á loftslag.is:Öfgar í veðri – líkurnar aukast

 

Heimildir og ítarefni

Coumou og  Rahmstorf (2012): A Decade of Weather Extremes. Nature Climate Change [DOI: 10.1038/NCLIMATE1452]

Fréttatilkynningin á ensku: Weather records due to climate change: a game with loaded dice

Umfjöllun á RealClimate: Extreme Climate

Tengt efni á loftslag.is

• Áhrif loftslagsbreytinga á tjón vegna hitabeltislægða
• IPCC telur að aukin tilfelli öfga í veðri sé tengt hækkandi hitastigi
• El Nino og loftslagsbreytingar út þessa öld
• Loftslag og veður – öfgar aukast
• Óvenjulegt veður árið 2010