Hafís og borgarísjaki

Útbreiðsla hafíss í júlímánuði var sú næst minnsta fyrir mánuðinn síðan gervihnattamælingar hófust, frá 1979 til 2010. Í júlí hægði á bráðnun hafíss (miðað við júní og maí), en nú er eldri ísinn sem endaði í Beaufort hafinu fyrr í vetur byrjaður að bráðna.

Nánar um þetta á loftslag.is; Hafís | Júlí 2010 - Þar má einnig sjá fróðlega hreyfimynd af því þegar borgarísjakinn brotnaði frá Grænlandsjökli. 

Tengt efni á loftslag.is:

• Hafís | Júní 2010
• Hafís | Maí 2010
• Íshafsbráðnun og siglingaleiðir
• Spár um lágmarksútbreiðslu hafíss i ár
• Helstu sönnunargögn
• NASA | Heitasta 12 mánaða tímabilið
• Hitastig árið 2009
• Tag – Hafís
• Ísbirnir við hnignandi hafís
• Er hafís Norðurskautsins að jafna sig?
• Síðbúið vetrarhámark hafíssins á norðurhveli

 

Stærsti borgarísjaki í 50 ár

Hnattræn hlýnun 35 ára

Orðið hnattræn hlýnun (global warming) var, að því er virðist, fyrst notað í vísindatímariti (Science) í grein eftir Wally Broecker (Are we on the brink of a pronounced global warming?) sem kom út 8. ágúst 1975. Þetta virðist hafa verið í fyrsta skiptið sem orðalagið hnattræn hlýnun (global warming) kom fyrir í vísindaritum. Í þessari grein spáir Broecker réttilega fyrir um að sú leitni kólnunar sem þá var ríkjandi myndi víkja fyrir áberandi hlýnun, sem hann taldi að myndi orsakast af auknum styrki koldíoxíðs. Hann spáði því að hnattræn hlýnun yfir alla 20. öldina yrði um 0,8°C vegna CO2 og hafði áhyggjur af afleiðingunum fyrir landbúnað og vegna breyttrar sjávarstöðu.

Hitastig á heimsvísu fram til júní 2010, samkvæmt gögnum NASA GISS. Gráa línan er 12 mánaða meðaltal, rauðu punktarnir eru meðalársgildi. Rauða línana er leitnilína hitastigsins. Broecker hafði að sjálfsögðu ekkert af þessum gögnum við höndina, ekki einu sinni gögnin til 1975, þar sem þessi gögn voru fyrst sett saman í samantekt hjá NASA síðar (Hansen et al. 1981).

Fyrir þá sem vilja fræðast meira um þetta, þá er óhætt að benda á þennan ágæta pistil á RealClimate, Happy 35th birthday, global warming!, þar sem aðferðafræði Broecer er lýst frekar og sagt frá störfum hans.

Spurning hvort að við þurfum að marka þessi tímamót sérstaklega. Það var fyrst seinna að meira afgerandi gögn komu fram fyrir augu almennings. Það má samt sem áður segja að vísindamenn hafi tiltölulega snemma byrjað að vara við því að hitastig gæti hækkað vegna athafna okkar mannanna. Besta afmælisgjöfin væri kannski sú að nota eitt augnablik og huga að því hvað maður sjálfur getur gert til að minnka losun koldíoxíðs, það er alltént fyrsta skrefið.

Heimildir:

• Happy 35th birthday, global warming!
• BROECKER WS, 1975: CLIMATIC CHANGE – ARE WE ON BRINK OF A PRONOUNCED GLOBAL WARMING?
  SCIENCE Volume 189, Pages 460-463.

Tengt efni á loftslag.is:

• Geta vísindamenn spáð fyrir um loftslag?
• Tíðni hitabylgja gæti aukist í Bandaríkjunum
• NASA | Heitasta 12 mánaða tímabilið
• Hitastig | Júni 2010
• Myndband: Tveggja gráðu markið

Hitabylgja í tveimur hlutum

Í nýrri færslu á loftslag.is eru 2 myndbönd með vini okkar Greenman3610 (Peter Sinclair) sem hann nefnir Hitabylgja hluti 1 og 2. Þarna kemur hann örlítið inn á hlut þeirra sem fullyrða, að því er virðist án mikilla heimilda, um kólnun á næstu árum og áratugum eða að nú þegar sé byrjað að kólna um allan heim. Hann ber þessar fullyrðingar saman við mælingar og staðreyndir dagsins varðandi hitastig í heiminum. Að venju er honum annt um heimildir og má nálgast þær helstu á heimasíðu hans,climatecrocks.com. 

Til að sjá myndböndin smellið á; Hitabylgja í tveimur hlutum  

Tengt efni á loftslag.is:

• Hvernig verða mýtur til?
• Sjávarstöðubreytingar
• Hvað er vitað um loftslagsbreytingar?
• Eru loftslagslíkön óáreiðanleg?
• Fleiri myndbönd Greenman3610

 

Hitabylgjur í Evrópu

Ný rannsókn bendir til þess að hitabylgjur í Evrópu muni reynast sérstaklega erfiðar þeim sem búa á láglendum dölum og í strandborgum við Miðjarðarhafið.

[...]

Rannsóknirnar benda til að við lok aldarinnar þá munu íbúar sumra þessara svæða upplifa allt að 40 óbærilega heita daga á hverju ári – samanborið við að meðaltali tvo daga á ári milli áranna 1961 og 1990.

[...] 

Nánar um þetta á loftslag.is; Hitabylgjur í Evrópu 

Tengt efni á loftslag.is

• Óvenjulegir þurrkar í Ástralíu
• Stormar fortíðar sýna vindasama framtíð
• Árstíðarsveiflur í náttúrunni að breytast
• NASA | Heitasta 12 mánaða tímabilið
• Geta vísindamenn spáð fyrir um loftslag?

 

Hitamet féll í Finnlandi

Hitabylgjur gætu orðið algengari í framtíðinni

Óvenjulangar hitabylgjur og óvenjumikill hiti gæti orðið algengur í Bandaríkjunum á næstu 30 árum, samkvæmt nýrri rannsókn.

Við rannsóknina voru notaðar umfangsmiklar keyrslur á þriðja tug mismunandi loftslagslíkana, þar sem könnuð var sú sviðsmynd að losun CO2 í andrúmsloftinu myndi auka hnattrænt hitastig jarðar um 1°C frá 2010-2039 – sem þykir frekar líklegt samkvæmt IPCC. Höfundar greindu hitagögn fyrir Bandaríkin milli áranna 1951-1999. Markmið þeirra var að finna lengstu hitabylgjurnar og heitustu árstíðina fyrir seinni hluta tuttugustu aldarinnar. Þær greiningar voru keyrðar í loftslagslíkönum, meðal annars inn í RegCM3 sem er loftslagslíkan með mikilli upplausn og líkir eftir hitastigi frá degi til dags á litlu svæði (25×25 km).

Samkvæmt niðurstöðunni, þá munu hitabylgjur – svipaðar og þær lengstu á tímabilinu 1951-1999 – verða allt að fimm sinnum milli áranna 2020-2029 á hluta vesturstrandar og miðríkja Bandaríkjanna. Á milli 2030-2039 verða þær enn viðameiri og algengari.

Höfundar spá einnig mikilli aukningu í óvenjulegu árstíðabundnu hitastigi á áratugnum sem nú er hafinn, en hitastig sem jafnast á við heitustu árstíðina frá 1951-1999 gæti orðið allt að fjórum sinnum fram til ársins 2019 yfir stóran hluta Bandaríkjanna. Auk þess töldu höfundar líklegt að dagleg hitamet verði tvisvar sinnum algengari á fjórða áratug þessarar aldar en milli áranna 1980-1999.

Fyrir áratuginn 2030-2039, gæti stór hluti Bandaríkjanna orðið vitni að allavega fjórum árstíðum á áratug, sem verða jafn heit og heitasta árstíðin á tímabilinu 1951-1999. Í Utah, Colorado, Arizona og Nýju Mexíkó gætu mjög heitar árstíðir á áratug orðið allt að sjö.

Einn aðalhöfunda segir um niðurstöðuna: “Á næstu 30 árum, gætum við séð aukningu á tíðni hitabylgja líka þeirri sem gengur nú yfir Austurströnd Bandaríkjanna (byrjun júlí) eða líka þeirri sem reið yfir Evrópu árið 2003 og olli tugum þúsunda dauðsfalla. Hitabylgjur sem þær, valda einnig töluverðu álagi á ræktun korns, sojabauna, baðmullar og vínberja, sem getur valdið uppskerubrest.” Við þetta bætist að líklegt er talið að breytingar í úrkomu og raka jarðvegs eigi eftir að versna til muna þegar líður á öldina og muni það magna upp afleiðingar hitabylgjanna – þ.e. að meira verði um þurrka og skógarelda í náinni framtíð.

Miðað við fyrrnefnda sviðsmynd, yrði hnattrænn hiti eftir 30 ár um 2°C heitari en fyrir iðnbyltinguna. Margir hafa talið það ásættanlegt markmið til að komast hjá verstu afleiðingum hlýnunar Jarðar (sjá Tveggja gráðu markið). Samkvæmt þessari rannsókn þá munu svæði í Arizona, Uta, Colorado og Nýju Mexíko verða fyrir allavega 7 hitabylgjum á tímabilinu 2030-2039 - hitabylgjum jafn heitum og þær verstu frá árinu 1951-1999. Þar með telja höfundar að mörg svæði Bandaríkjanna muni verða fyrir alvarlegum afleiðingum hlýnunar Jarðar, þrátt fyrir að tveggja gráðu markið myndi nást.

Heimildir og ítarefni

Unnið upp úr frétt af heimasíðu Stanford háskólans: Heat waves and extremely high temperatures could be commonplace in the U.S. by 2039, Stanford study finds

Greinin er óbirt: Diffenbaugh, N.S. and Ashfaq, M., Intensification of hot extremes in the United States, Geophysical Research Letters, doi:10.1029/2010GL043888, in press.

Tengdar færslur á loftslag.is:

• Hitabylgjur í Evópu
• NASA | Heitasta 12 mánaða tímabilið
• Myndband: Tveggja gráðu markið
• Hitamet mun fleiri en kuldamet í Bandaríkjunum
• Geta vísindamenn spáð fyrir um loftslag?

Hitamet féll í Moskvu í dag

Öfl sem hafa áhrif á hitastig Jarðar

Við höfum birt stutt myndband á loftslag.is um þau öfl sem eru að baki hitastigi Jarðar. Hvaða öfl “ýta” hitastiginu upp á við og hvaða öfl “ýta” hitastiginu niður á við, ef svo má að orði komast. Ein af þeim sem stendur á bak við þetta myndband heldur úti fróðlegu bloggi, Climatesight.org. Af YouTube-síðu myndbandsins má lesa eftirfarandi lýsingu á myndbandinu:

Þegar litið er á graf af hitastigi Jarðar, þá sjáum við að það er allt annað en stöðugt. Hnattræn hlýnun, vegna losunar mannanna af m.a. koldíoxíði, er álitið hækka hitastig plánetunnar….af hverju lítur grafið þá svona út:

Myndbandið má sjá á loftslag.is; Öfl sem hafa áhrif á hitastig Jarðar

 

Tengt efni á loftslag.is:

• Hugleiðingar Carl Sagan um Jörðina
• Kaupmenn vafans
• Fyrirsagnir um loftslagsmál
• Stephen Hawking og Carl Sagan um gróðurhúsaáhrifin

COP16 í Mexíkó

Næsta loftslagsráðstefna verður eins og sagt er í frétt mbl.is í Mexíkó (COP16). Það er væntanlega ágætt að stilla væntingum í hóf, þar sem of miklar væntingar geta haft áhrif á útkomuna, eins og hugsanlega gerðist í Kaupmannahöfn (COP15). Helstu niðurstöður COP15 eru gerðar upp á loftslag.is í Kaupmannahafnaryfirlýsingunni, þar sem eftirfarandi kemur m.a. fram:

Í textanum að yfirlýsingunni segir að það eigi að vera “passandi, fyrirsjánleg og sjálfbær fjárhagslegur forði, tækni og afkastageta uppbyggingar”, sem á að hjálpa þróunarlöndunum í að aðlagast loftslagsbreytingunum. Iðnríkin hafa sett sér markmið um að leggja fram 100 miljarða dollara á ári frá 2020, sem eiga að koma til móts við að hjálpa þróðurnarlöndunum að aðlagast loftslagsbreytingunum. Í einni viðbót við yfirlýsinguna, er loforð um stuðning við þróunarlöndin til skamms tíma, 2010-2012, upp á 10,6 miljarða dollara frá ESB, 11 miljarðar dollara frá Japan og 3,6 miljarðar dollara frá BNA.

Það fer ekki mörgum sögum af efndum og þ.a.l. er það kannski rétt mat að setja sér ekki of miklar væntingar á COP16 í Mexíkó. 

Tengt efni á loftslag.is - um COP15:

• Dagur 1 – Bætur, áskoranir og grátur
• Dagur 2 – Leki, framlög, bið og barátta
• Dagur 3 – Uppnám, þrýstingur og titringur
• Dagur 4 – Eyríki, varagjaldeyrisforði og samstaða
• Dagur 5 – Drög, miljarðar og mótmæli
• Helgin – Helgin í hnotskurn
• Dagur 8 – Vanda afstýrt, mótmæli og biðraðir
• Dagur 9 – Vinnuhópar, stjórnmálaleiðtogar og 48 tímar
• Dagur 10 – Afglöp, bjartsýni og formannsembætti
• Dagur 11 – Möguleg leið, spil og ferli
• Kaupmannahafnaryfirlýsingin
• Samningsstaða hina ýmsu þjóða – Kröfur og væntingar þjóða
• Yfirlit varðandi loftslagsráðstefnuna – COP15

 

Svartsýni í loftslagsmálum

Áskoranir rafbílavæðingar

Á næstu árum munu, ef áform ganga eftir, rafmagnsbílar (og einnig bílar með aðra orkugjafa) hefja innreið sína á bílamarkaðinn. Það er þó ýmislegt sem þarf að huga að í því sambandi. Það má kannski komast þannig að orði, að það þurfi að verða breyting á hugarfari varðandi notkun og áfyllingu orku á bílana.

En hvaða áskoranir bíða notenda?

Þurfum við að læra eitthvað nýtt?

Í færslu á loftslag.is er komið örlítið inn á þetta, sjá; Rafmagnsbílar 

Tengt efni á loftslag.is:

• Endurnýjanleg orka – Lausn mánaðarins (vindorka)
• Vindorka – II. hluti
• Endurnýjanleg orka – Lausn mánaðarins (myndband sem fjallar m.a. um notkun rafmagnsbíla)

 

Voltinn kostar frá 5 milljónum

Vindorka er ekki ný af nálinni

Að það sé orka í vindinum er ekki ný uppgötvun, maðurinn hefur verið að nota hana í þúsundir ára. Það sem fólk veit þó almennt ekki, er hversu mikið hefur verið að gerast undanfarin 100 ár í rannsóknum á henni.

Okkur langar að benda á 2 myndbönd um vindorku á loftslag.is:

 

• Endurnýjanleg orka - Lausn mánaðarins
• Vindorka - II. hluti

 

Smíða risavindorkumyllur

Er hafís Norðurskautsins að jafna sig?

Röksemdir efasemdamanna…

Ef fylgst er með útbreiðslu hafíss undanfarið ár, þá sjást óvenjulegar sveiflur og að hafísinn hefur náð normal útbreiðslu nokkrum sinnum. Það er greinilegt að hafísinn er að jafna sig á Norðurskautinu. 

Það sem vísindin segja…

Útbreiðsla hafíss segir okkur hvert ástandið á hafísnum er við yfirborð sjávar, en ekki þar undir. Hafís Norðurskautsins hefur stöðugt verið að þynnast og jafnvel síðustu tvö ár á meðan útbreiðslan hefur aukist lítillega. Af því leiðir að heildar magn hafíss á Norðurskautinu árið 2008 og 2009 er það minnsta frá upphafi mælinga.

Yfirleitt þegar fólk talar um ástand hafíssins á Norðurskautinu, þá er það að tala um hafísútbreiðslu. Þar er átt við yfirborð sjávar þar sem að minnsta kosti er einhver hafís (yfirleitt er miðað við að það þurfi að vera yfir 15% hafís). Útbreiðsla hafíss sveiflast mikið í takt við árstíðirnar – er hafís bráðnar á sumrin og nær lágmarki í útbreiðslu í september og frýs síðan aftur á veturna með hámarksútbreiðslu í mars. Hitastig er aðalþátturinn sem keyrir áfram breytingar í útbreiðslu hafíss – en aðrir þættir eins og vindar og skýjahula hafa þó sín áhrif þó í minna mæli. Útbreiðsla hafíss hefur verið á stöðugu undanhaldi síðastliðna áratugi og árið 2007 varð útbreiðslan minnst vegnamargra ólíkra þátta.

Mynd 1: Háfísútbreiðsla Norðurskautsins frá 1953 fram til byrjun árs 2010.

Útbreiðsla hafíss gefur okkur ákveðnar upplýsingar um ástand hafíss, en það er þó takmörkunum háð. Útbreiðslan segir okkur hvert ástandið er í yfirborði sjávar, en ekki meir en það. Mun betri upplýsingar fást með því að mæla heildar magn hafíss – þ.e. rúmmál hans. Gervihnattagögn þar sem mælt er yfirborð hafíss með radarmælingum (Giles 2008) og með hjálp leysigeisla (Kwok 2009), sýna að hafís Norðurskautsins hefur verið að þynnast, jafnvel árin eftir lágmarkið 2007, þegar útbreiðslan segir okkur að hafísinn hafi verið smátt og smátt að aukast. Þannig að þótt sumir haldi því fram að hafísinn á Norðurskautinu sé að jafna sig eftir 2007, þá var heildarrúmmál hafíssins árið 2008 og 2009 það lægsta frá því mælingar hófust (Maslowski 2010, Tschudi 2010).

Mynd 2: Samfellt uppfært rúmmál hafíss á Norðurskautinu Polar Ice Center.

Þeir sem halda því fram að hafís Norðurskautsins sé að jafna sig eru fjarri lagi. Sem dæmi þá var rúmmál hafíssins á Norðurskautinu í mars 2010 um 20.300 km³ – eða lægsta mars gildi yfir tímabilið 1979-2010.

Tengt efni á loftslag.is:

• Síðbúið vetrarhámark hafíssins á norðurhveli
• Tag – Hafís
• Spár um lágmarksútbreiðslu hafíss í ár
• Hafís | Júní 2010