Borgarísjaki losnar frá Suðurskautinu

94 kílómetra langur og 39 kílómetra breiður borgarísjaki  á Austur-Suðurskautinu, B-09B borgarísjakin sem er á stærð við Rhode Island, rakst á jökultungu Mertzjökulsins nú í febrúar. Talið er að áreksturinn hafi átt sér stað 12. eða 13. febrúar og brotið jökultunguna frá jöklinum í kjölfarið. Jökultungan er nú orðin að borgarísjaka sem er næstum jafn stór og B-09B borgarísjakinn. Myndirnar hér undir eru allar frá MODIS og sýna stöðu borgarísjakans og fyrrum jökultungunnar fyrir og eftir áreksturinn.

Efsta myndin er frá 7. febrúar, 2010. Einhvern tíma á tímabilinu 12. - 13. febrúar klessti B-09B á jökultunguna. Skýjað var á því tímabili og þ.a.l. náðust ekki myndir af því þegar það gerðist. En síðdegis þann 13. febrúar varð létt skýjað og kom þá í ljós að jökultungan hafði brotnað frá jöklinum. Mið myndin er frá 20. febrúar og sýnir báða borgarísjakana. Næstu vikuna á eftir færðist hinn nýi borgarísjaki fjær jöklinum neðsta myndin.

Borgarísjakinn sem varð til út frá Mertzjökulinum er 78 kílómetrar á lengd og 39 kílómetrar á breidd og massi hans er um 700-800 milljarðar tonna. Hugsanlega mun þetta brot jökulsins hafa áhrif á líf mörgæsa á svæðinu, þar sem jökultungan var einskonar var fyrir þær áður en hún brotnaði frá.

B9 borgarísjakinn brotnaði frá Ross íshellunni árið 1987. Það tók hinn risavaxna borgarísjaka meira en 2 áratugi að reka út frá Ross hafinu, að Mertzjöklinum á Austur-Suðurskautinu. Á leiðinni brotnaði hann í hluta, m.a. B-09B borgarísjakan sem klessti á jökultungu Mertzjökulsins.

Hér undir má sjá myndir af atburðinum.

Ítarefni og heimildir:

Þetta er færsla af Loftslag.is, nánar um Suðurskautið í tengli hérundir:

• Suðurskautið

Gæti raskað sjávarstraumum

NASA - Hitastigspúslið sett saman

Í færslu á Loftslag.is er myndband frá NASAexplorer þar sem farið er í nokkur atriði sem hafa áhrif á hitastig jarðar ásamt notkun gervihnatta við rannsóknir og mælingar. Eftirfarandi er lýsing NASAexplorer á efni myndbandsins:

Áratugurinn frá 2000 til 2009 var sá heitasti síðan núverandi mælingar hófust. “Hitastigspúslið sett saman” sýnir hvernig gervihnettir NASA gera okkur kleift að rannsaka mögulegar orsakir loftslagsbreytinga. Myndbandið útskýrir hvaða áhrif sólarsveiflur, breytingar á snjóþekju og skýjahulu ásamt aukins styrks gróðurhúsalofttegunda, geta haft á loftslagið.

Myndbandið má sjá á Loftslag.is, "NASA – Hitastigspúslið sett saman"

 

Hlýir sjávarstraumar hraða bráðnun Grænlandsjökuls

Nýjar rannsóknir á bráðnun Grænlandsjökuls benda til þess að fjarðarbráðnun gegni lykilhlutverki í minnkun Grænlandsjökuls. Tvær greinar um málið birtust fyrir stuttu í Nature Geoscience. Mælingar á hitastigi sjávar í nokkrum fjörðum Grænlands, sýna hversu mikil áhrif hlýnandi sjávarstraumar hafa á jökulinn.

Austur Grænland

Fiammetta Straneo o.fl, gerðu ýmsar mælingar á sjónum þar sem Helheimajökull, einn af stærstu jökulstraumunum á Austur Grænlandi gengur í sjó fram í Sermilik firði. Þeir benda á mjög mikla blöndun á hlýrri sjó af landgrunninu og sjó í lokuðum firðinum og telja líklegt að núverandi hröðun í bráðnun jökulsins hafi farið af stað við miklar breytingar í straumum sjávar og lofthjúps.

...

Vestur Grænland

Eric Rignot o.fl. rannsökuðu þrjá jökulfirði á Vestur Grænlandi og fundu að bráðnun jökuls  frá heitum sjó væri svipað að mælikvarða og massalosun vegna borgarísjakamyndana – en það var þó mismunandi milli jökla.

...

Nánar má lesa um þetta á Loftslag.is "Hlýir sjávarstraumar hraða bráðnun Grænlandsjökuls" - Frétt um tvær greinar sem benda til að hlýir sjávarstraumar séu að auka hraða bráðnunar á Grænlandi.

Aðrar umfjallanir tengdar Grænlandi á Loftslag.is má finna hér: Grænland

Eru einhverjar sjávarstöðubreytingar í gangi?

Ris í sjávarstöðu er mælt á margskonar hátt og sýna þær mælingar töluvert samræmi – setkjarnar, sjávarfallamælingar, gervihnattamælingar. Það sem þær mælingar sýna er að ris sjávarstöðu er stöðugt og hefur farið vaxandi á síðustu öld.

Algeng villa í loftslagsumræðunni er að draga upplýsingar úr litlum hluta gagna og taka ekki tillit til heildarmyndarinnar. Þessi völdu gögn eiga svo að sýna fram á að sjávarstaða sé ekki að hækka eða að það hafi hægt verulega á hækkuninni. Þar sem það er ákveðið flökt í mælingum á sjávarstöðu, þá getur verið villandi að skoða stutt tímabil - tímabil þar sem flökt mælinganna ræður - en ekki langtímaleitni breytinganna.

Sjá nánar færslu á Loftslag.is, "Eru einhverjar sjávarstöðubreytingar í gangi?"

Svipað vanmat og hjá IPCC

Þetta er endurtekning á síðustu bloggfærlu okkar, en hér er tengt við aðra samhljóðandi frétt af mbl.is

Þessi grein frá Siddall o.fl var nokkuð á skjön við það sem aðrir vísindamenn hafa spáð (en sambærileg við niðurstöðu IPCC). Spá Siddall gerði ráð fyrir mun minni sjávarstöðubreytingum en aðrar nýlegar rannsóknir. Um þessa grein segir á Loftslag.is (sjá Sjávarstöðubreytingar):

Með því að bera saman hvernig sjávarstöðubreytingar urðu miðað við hitabreytingar við lok síðasta jökulskeiðs (fyrir um 10 þús árum), þá fundu þeir út að IPCC hefði verið nokkuð nærri lagi í sínum útreikningum. Samkvæmt þeirra niðurstöðum þá þýðir 1,1-6,4°C hækkun í hitastigi um 7-82 sm hækkun sjávarstöðu árið 2100, sem er mun minna en spár undanfarin misseri hafa bent til og líkt tölum IPCC sem hljóðar upp á 18-76 sm.

Það skal á það bent að aðferðafræðin sem ofangreind rannsókn byggir á, hefur verið dregin í efa. Auk þess er á það bent að nánast útilokað sé að sjávarstöðubreyting upp á 7 sm geti staðist, því miðað við núverandi hraða sjávarstöðubreytinga þá er ljóst að hækkunin verður allavega 34 sm um næstu aldamót.

Á það skal einnig bent að hinar hógværari spár IPCC um sjávarstöðuhækkanir, hafa sýnt sig að vera of hógværar hingað til og hafa sjávarstöðuhækkanir verið við efri mörk þess sem þeir hafa spáð.

 
Sjávarstöðubreytingar síðastliðin 40 ár. Rauða línan sýnir mælingar sjávarfalla og útreikninga á sjávarstöðubreytingum frá þeim og bláa línan er fengin út frá gervihnöttum. Gráa svæðið sýnir að spár IPCC hafa vanmetið sjávarstöðubreytingarnar.

Margar spár um sjávarstöðubreytingar gera ráð fyrir að sjávarstaða geti orðið 1-2 m hærri en hún er í dag um næstu aldamót. Það er þó talið að tæplega hálfs metra hækkun sjávarstöðu sé nóg til að hafa víðtæk áhrif:

Einungis 40 sm hækkun í sjávarstöðu við Bengalflóa, mun færa 11 prósent af strandsvæðum viðkomandi landa í kaf og hrekja 7-10 milljón manns á flótta undan loftslagsbreytingum.

Samkvæmt frétt Guardian, sem Mbl.is vitnar til í frétt sinni, þá kemur fram að vísindamenn hafi rætt mögulegt vanmat IPCC:

Many scientists criticised the IPCC approach as too conservative, and several papers since have suggested that sea level could rise more.

Ítarefni:

• Sjávarstöðubreytingar

Loftslagsskýrsla afturkölluð

Kemur ekki á óvart

Þessi grein frá Siddall o.fl var nokkuð á skjön við það sem aðrir vísindamenn hafa spáð. Spá Siddall gerði ráð fyrir mun minni sjávarstöðubreytingum en aðrar nýlegar rannsóknir. Um þessa grein segir á Loftslag.is (sjá Sjávarstöðubreytingar):

Með því að bera saman hvernig sjávarstöðubreytingar urðu miðað við hitabreytingar við lok síðasta jökulskeiðs (fyrir um 10 þús árum), þá fundu þeir út að IPCC hefði verið nokkuð nærri lagi í sínum útreikningum. Samkvæmt þeirra niðurstöðum þá þýðir 1,1-6,4°C hækkun í hitastigi um 7-82 sm hækkun sjávarstöðu árið 2100, sem er mun minna en spár undanfarin misseri hafa bent til og líkt tölum IPCC sem hljóðar upp á 18-76 sm.

Það skal á það bent að aðferðafræðin sem ofangreind rannsókn byggir á, hefur verið dregin í efa. Auk þess er á það bent að nánast útilokað sé að sjávarstöðubreyting upp á 7 sm geti staðist, því miðað við núverandi hraða sjávarstöðubreytinga þá er ljóst að hækkunin verður allavega 34 sm um næstu aldamót.

Á það skal einnig bent að hinar hógværari spár IPCC um sjávarstöðuhækkanir, hafa sýnt sig að vera of hógværar hingað til og hafa sjávarstöðuhækkanir verið við efri mörk þess sem þeir hafa spáð.

 
Sjávarstöðubreytingar síðastliðin 40 ár. Rauða línan sýnir mælingar sjávarfalla og útreikninga á sjávarstöðubreytingum frá þeim og bláa línan er fengin út frá gervihnöttum. Gráa svæðið sýnir að spár IPCC hafa vanmetið sjávarstöðubreytingarnar.

Margar spár um sjávarstöðubreytingar gera ráð fyrir að sjávarstaða geti orðið 1-2 m hærri en hún er í dag um næstu aldamót. Það er þó talið að tæplega hálfs metra hækkun sjávarstöðu sé nóg til að hafa víðtæk áhrif:

Einungis 40 sm hækkun í sjávarstöðu við Bengalflóa, mun færa 11 prósent af strandsvæðum viðkomandi landa í kaf og hrekja 7-10 milljón manns á flótta undan loftslagsbreytingum.

Ítarefni:

• Sjávarstöðubreytingar

Óvissa um hækkun sjávarborðs

Viðauki - Hefur Jörðin kólnað?

Ekki leið nema örstutt stund frá síðasta myndbandi Potholer54, þar til honum fannst hann knúinn til þess að koma með viðauka við það. Síðasta myndband hans fjallaði um það hvort Jörðin hafi kólnað “Hefur Jörðin kólnað?” og þar velti hann m.a. fyrir sér þeirri mýtu sem stundum kemur fram í umræðunni, að Jörðin hafi kólnað síðan 1998, ásamt því hvort aðrar plánetur hafi hlýnað eða ekki. Nánast í kjölfarið á síðasta myndbandi hans, birti Daily Mail frétt, þar sem því var haldið fram, m.a. í fyrirsögninni að Phil Jones (sem er loftslagsvísindamaður) teldi ekki að jörðin hefði hlýnað frá 1995. Þessi fullyrðing Daily Mail er gerð eftir viðtali BBC við Phil Jones, en heldur þessi fullyrðing Daily Mail vatni? Enn og aftur er mikilvægi heimilda Potholer54 ofarlega í huga. Eftirfarandi er hans eigin lýsing á myndbandinu:

Hið fullkomna dæmi um það sem ég var að segja í síðasta myndbandi birtis fljólega eftir að ég setti það inn. Internetið varð yfirfullt af tilvitnunum í Prófessor Phil Jones, þar sem hann átti að hafa sagt að það hafi ekki verið hnattræn hlýnun síðan 1995. En er það, það sem hann sagði í raun? Enn og aftur, þá verðum við að fara til grunnheimildanna – hans eigin orð – frekar en að láta slúður internetsins sem er byggt á túlkun á orðum hans ráða ferðinni. EF við skoðum grunnheimildina, þá er sagan allt önnur. Í raun, þá urðu Phil Jones og teymi hans vör við hlýnun síðan 1995. Í þessu myndbandi skoða ég heimildirnar og finn út úr því hvers vegna dagblöðin gerðu þessa vitleysu. Dæmin um “tölfræðilega marktæki” í þessu myndbandi voru sett saman með hjálp frá tölfræðingi. Ég er jarðfræðingur, ekki tölfræðingur”, þannig að ef það eru tölfræðingar þarna úti sem telja að dæmin séu ófullnægjandi eða þarfnis lagfæringar, ekki hika við að lát mig vita.

Sjá myndbandið á Loftslag.is, Viðauki - Hefur Jörðin kólnað?

 

Athyglisverð rannsókn og bráðnun jökla

Þetta er athyglisverð rannsókn hjá Prospero. Það er margt sem hefur áhrif á loftslag og sem dæmi má nefna þá staðreynd að meiriáttar eldgos í heiminum hafa kælandi áhrif í heiminum, yfirleitt til skemmri tíma, svona 1-3 ár. Þetta samspil rykagna sem að hluta til koma vegna bráðnunar jökla á Íslandi er athygisvert. Væntanlega hefur stærð agnanna einhver áhrif á það hversu langt þær geta borist.

Annars langar okkur að benda á gestapistil á Loftslag.is þar sem fjallað er um bráðnun jökla í Himalaya og hnattræna hlýnun. Þar er m.a. skoðað hvaða áhrif aur á jökulkápunni hefur á bráðnun jökla þar.

• Himalayajöklar og hlýnun andrúmslofts - Gestapistill Þorsteins Þorsteinssonar um Himalayajökla og hlýnun andrúmslofts

Má rekja meira ryk í andrúmsloftinu til bráðnunar jökla?

Súrnun sjávar

Við höfum í nokkrum færslum að undanförnu fjallað um súrnun sjávar. Súrnun sjávar (e. ocean acidification) er aukaafurð losunar á CO2 út í andrúmsloftið og oft kallað ”hitt CO2-vandamálið”. Vegna aukningar CO2 í andrúmsloftinu gleypir sjórinn aukið magn CO2 og við það verða efnaskipti sem breyta pH gildi sjávar og lækkar kalkmettun sjávar. Einnig er talin hætta á því að hlýnun sjávar geti valdið aukningu á því að metan losni úr sjávarsetlögum sem myndi efnasambönd við sjóinn með sömu áhrifum.

Hægt er að lesa nánar um súrnun sjávar á Loftslag.is. Í nokkrum færslum að undanförnu höfum við fjallað nánar um þetta mál. Við höfum m.a. gert það til að minna á fyrirlestur Jóns Ólafssonar haffræðings, sem verður á laugardaginn næstkomandi (20. febrúar). Erindi hans kallast Sjór, súrnun og straumar og er hægt að nálgast frekari upplýsingar um erindið á Loftslag.is.

Ítarefni

• Súrnun sjávar hraðari en fyrir 55 milljónum ára - Umfjöllun um súrnun sjávar og nýja rannsókn sem bendir til þess að súrnun sjávar gerist hraðar nú, en fyrir 55 milljónum árum, þegar mikill útdauði sjávarlífvera varð
• Meiri súrnun – minna járn - Frétt um súrnun sjávar og áhrif þess á járnmagn í sjónum og framleiðslugetu jurtasvifa
• Sjór, súrnun og straumar - Á laugardaginn næstkomandi (20. febrúar) heldur Jón Ólafsson haffræðingur erindið - Sjór, súrnun og straumar
• Súrnun sjávar - Almennt um súrnun sjávar
• Súrnun sjávar – áhrif á lífverur- Nýjar greinar hafa sýnt fram á neikvæð áhrif súrnunar sjávar á lykil lífverur sjávar
• Heimildamynd um súrnun sjávar - 26. september var sýnd heimildamynd á sjónvarpstöðinni Planet Green Network, um súrnun sjávar
• Acid Test – Heimildarmynd um súrnun sjávar - Acid Test – Súrnun sjávar – Áhrif á lífríkið

Hitastig janúar 2010 á heimsvísu

Það hefur mikið verið ritað um það að undanförnu hversu kalt er í Evrópu og hluta Bandaríkjanna. En hvernig var hitastigið á heimsvísu. Við skoðum það í færslunni Hitastig janúar 2010 á heimsvísu.

Helstu atriðið varðandi hitastig janúarmánaðar á heimsvísu

• Sameinað hitastig fyrir bæði land og haf fyrir janúar 2010, var með hitafráviki upp á 0,60°C yfir meðalhitastigi 20. aldarinnar og var sá 4. heitasti janúar samkvæmt skráningum
• Hitastig mánaðarins fyrir land var 0,83°C yfir meðaltali 20. aldar, og var því sá 12. heitasti samkvæmt skráningu. Landsvæði á suðurhvelinu voru með heitustu gildi fyrir janúarmánuði. Á norðurhvelinu, sem hefur hlutfallslega meira landsvæði, var hitastig yfir landi 18. heitasta samkvæmt skráningu.
• Hitastig hafsins á heimsvísu í janúar 2010, var það næst heitasta, á eftir 1998, samkvæmt skráningu, með hitafrávik upp á 0,52°C yfir 20. aldar meðaltalið. Þetta er að hluta til  hægt að útskýra með virkni El Nino í Kyrrahafinu. Samkvæmt spám Loftslags spá miðstöðvar NOAA, þá mun El Nino standa yfir fram á vor (norðlægt) 2010.

• Nánar á Loftslag.is - Hitastig janúar 2010 á heimsvísu
• Einnig viljum við minna á frétt um hitastig ársins 2009 af Loftslag.is, frá því í janúar.